محمد کیانی زاده - LLB,LLMمدرس موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان

انتقال فناوری فرآیندی است که در طی آن دانش فنی از شرکت یا کشور مالک به شرکت یا کشور متقاضی انتقال پیدا می کند و یکی از مباحث اصلی حقوق مالکیت معنوی و تجارت بین الملل را تشکیل می دهد. از دیر باز تا امروز رشد و توسعه اقتصادی هر ملت را برخورداری از دانش فنی و بنیه علمی آن معین می سازد و به معیاری برای تقسیم کشور ها به توسعه یافته، در حال توسعه و کمتر توسعه یافته مبدل گشته است.. امروزه فناوری به مفهومی گسترده تر از صنعت و هنر تعبیر می گردد و حتی مواردی از قبیل بررسی های علمی زیست محیطی، بهداشت و ورزش را نیز در بر می گیرد. در این بین ضعف کشور های در حال توسعه در تولید علم و منابع مالی، انتقال فناوری را به عنوان یکی از راه های دستیابی به دانش فنی قرار داده است. اما ویژگی های حمایتی مالکیت معنوی باعث شده کشور هایی که از سیستم حقوق مالکیت معنوی مستحکمی برخوردار نیستند در انتقال فناوری ناتوان نشان بدهند. از طرفی دیگر کشور های توسعه یافته بعنوان خاستگاه فناوری، تا زمانی که نسبت به کپی برداری از دانش فنی و افشاء اسرار تجاری خویش نگران باشند، تمایلی برای انتقال فناوری نشان نمی دهند. ما در این مقاله ابتدا تلاش میکنیم تا ویژگی های سیستم حقوق مالکیت معنوی و ارتباط آن با انتقال فناوری را شناسایی نماییم؛ در ادامه به درک صحیحی از فرآیند انتقال فناوری دست پیدا کرده، سپس به موانع داخلی و بین المللی آن می پردازیم. همچنین در پایان تلاش بر این خواهد بود که راهکار های مناسب برای عبور از این موانع را ارائه نموده و به بررسی یکایک آنها خواهیم پرداخت.

انتقال فناوری، مالکیت معنوی، تجارت جهانی، موافقتنامه تریپس، وایپو