راضیه محسنی - دانشجوی دوره کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی دانشگاه شهید باهنر کرمان
علی رفیعی مقدم - استادیار دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه شهید باهنر کرمان

مسئولیت محض مسئولیتی است که به موجب آن شخص، موظف به جبران خسارتی است که به دیگری وارد آورده است بدون آنکه تقصیری کرده باشد. این مسئولیت یک مسئولیت استثنایی و برخلاف اصل و قاعده می باشد که در مواردی و به خاطر مصالحی مورد تصریح قانونگذار قرار گرفته است.اعمال مسئولیت محض در مسئولیت ناشی از انتقال خون آلوده آن گونه که در کشورهایی همچون فرانسه اعمال گردیده و از سوی برخی از نویسندگان ایرانی نیز پیشنهاد شده است، مستلزم آن است که خون به عنوان کالا پذیرفته شود. در نتیجه باید ابتدا بدین سوال پاسخ داد که آیا خون کالا محسوب می شود؟ با توجه به تامین خون کشور از طریق اهداکنندگان بدون پاداش مادی و اهداف سازمان انتقال خون ایران در مورد کالا محسوب نمودن خون یا عدم آن تردید وجود دارد. همان گونه که در برخی از کشورها از کالا محسوب نمودن خون و در نتیجه اعمال قواعد تجارت بین الملل پرهیز می نمایند. در این مقاله برانیم تا با بررسی قواعد حاکم بر خون در نظام حقوقی ایران و قواعد مسئولیت محض، اعمال این نظریه را در مسئولیت ناشی از انتقال خون آلوده مورد ارزیابی قرار دهیم. با توجه به استدلال های ارائه شده در این زمینه، به نظر می رسد این مسئولیت استثنایی، با فلسفه انتقال خون در نظام حقوقی ایران منافات دارد.

مسئولیت محض، خون، انتقال خون آلوده، کالا