کیوان حیدرنژاد - دانشجوی دکترای تخصصی حقوق کیفری واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران

نیروهای مسلح مجموعه نیروهای نظامی و انتظامی هستند که مطابق قوانین و مقررات هرکشور به منظور پاسداشت تمامیت ارضی و حفظ و تامین نظم و امنیت داخلی کشور انجام وظیفه می نمایند. بنابراین در همه کشورها از جمله ایران و فرانسه این نیروها تابع نظم و خاصی هستند، تا بتوانند به نحو شایسته وظایف خود را در دفاع از امنیت و نظم کشور ایفاء نموده و در صورت تخطی از انجام وظایف و ارتکاب جرایم مطابق قوانین آئین دادرسی نظامی به جرایم آن ها در دادگاههای نظامی رسیدگی گردد. پژوهش حاضر با روش توصیفی و با هدف مطالعه تطبیقی بین صلاحیت دادگاههای نظامی کشورهای ایران و فرانسه پرداخته شده است. لازم به توضیح است در کشور فرانسه مطابق قانون دادرسی و جرایم نیروهای مسلح ، قوانین دادرسی مربوط به صلاحیت دادگاه های نظامی در زمان صلح با زمان جنگ فرق دارد. یعنی در زمان صلح، رسیدگی به جرایم ارتکابی نظامیان در صلاحیت دادگاههای غیر نظامی(TGI) که در مسائل نظامی هم دارای تخصص هستند، داده شده است. و این نوع از دادگاه ها در حوزه دادگاه تجدید نظر قرار دارند. البته در زمان جنگ، دادگاههای نظامی صلاحیت رسیدگی به جرایم نظامیان را خواهند داشت. و در ایران همانند کشور فرانسه، مطابق قانون آیین دادرسی جرایم نیروهای مسلح(مصوب سال 93)، در زمان های جنگ دادگاههای نظامی یک، دو و تجدید نظر زمان جنگ تشکیل و صلاحیت رسیدگی به جرایم جنگی را خواهند داشت. و در زمان های صلح، دادگاههای نظامی یک و دو و تجدید نظر نیز صلاحیت رسیدگی به جرایم ارتکابی نیروهای مسلح را خواهند داشت. البته با این تفاوت که در ایران دادگاههای نظامی هم در زمان جنگ وهم زمان صلح صلاحیت رسیدگی را خواهد داشت و زیر نظر سازمان قضایی نیروهای مسلح انجام وظیفه خواهند نمود.

ایران و فرانسه، دادگاه نظامی، زمان جنگ، زمان صلح، نیروهای مسلح