نغمه سعادتی - کارشناس ارشد شیمی تجزیه و رییس آزمایشگاه آب و پسآب سازمان آب و برق خوزست
هوشنگ پرهام - دکترای شیمی تجزیه و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز
نادر حسینی زارع - مدیر و کارشناس ارشد آزمایشگاه سازمان آب و برق خوزستان
مریم احمدی - مدیر و کارشناس ارشد آزمایشگاه سازمان آب و برق خوزستان

ایزومرهای هگزاکلروسیکلوهگران (HCH) ، از باقیماندهای سموم کشاورزی کلره هستند که بعلت پایداریشان در محیط زیست مورد آنالیز قرار گرفته اند. ایزومر گاما این گروه در لیست سموم ماندگار و خطرناک در محیط زیست قرار گرفته است و مصرف آن ممنوع اعلام شده است (POPs) . ستانداردهای زیست محیطی مقادیری را تحت عنوان حداکثر مقدار مجاز سموم ورودی به رودخانه را اعلام نموده است. جداسازی و اندازه گیری مقادیر اندک در حد اولترا تریس نیاز به روش های خاص خود دارد که معمولاً از روش استخراج مایع –مایع و اندازه گیری بوسیله دستگاه کروماتوگراف گازی با دتکتورμ-ECD استفاده میشود.در این مطالعه ابتدا با استفاده از مواد شیمیایی استاندارد اولیه ایزومرهای HCH زمان ماندگاری هر ایزومربدست آمد و روش اندازه گیری بر اساس روش استاندارد متد ویرایش سال ٢٠٠٥ بهینه سازی شد . سپس در ماههای بهمن و اسفند ٨٥ و فروردین و اردیبهشت ٨٦ که مصادف با ماههای سم پاشی نیز میشود از دو ایستگاه آب خام (رودخانه) و آب تصفیه خانه با پریود زمانی هفتگی نمونه برداری بعمل آمد . بر روی هر نمونه سه بار مراحل استخراج و آنالیز صورت گرفت. از روش کالیبراسیون خارجی و دستگاه کروماتوگراف گازی با دتکتورECD و استخراج مایع – مایع و تغلیظ ١٠٠٠ میلی لیتر به ٥ میلی لیتر نمونه توسط روتاری در بدست آوردن نتایج کمی استفاده گردید و در نهایت نتایج با مقادیر استانداردی که از طرف کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران بیان شده بود مقایسه شدند که در کلیه موارد مقادیر بدست آمده از حدود استاندارد کمتر بودند.

محیط زیست ،منابع آب ، POPs ، رودخانه کارون ،تصفیه خانه