بهارک رحمانی وحید - دانشجوی کارشناس ارشد، دانشگاه آزاد واحد نور
محمد مهدوی - استاد راهنما، دانشگاه آزاد واحد نور
علیرضا متولی زاده کاخکی - استاد راهنما، دانشگاه آزاد واحد نیشابور

در این تحقیق تاثیر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک برگیاه چای کوهی در دو جهت شمالی و جنوبی ارتفاع 0011متری منطقه شاه جهان شهرستان اسفراین، مورد مطالعه قرارگرفت. نمونه ها ی گیاهی در زمان گلدهی کامل از دورویشگاه، با سه تکرار بطورکاملا تصادفی، از اندامهای هوایی جمع آوری و در هوای آزاد خشک و اسانس آن به روش تقطیر با آب با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج گردید. و به منظور تعیین مقدار و شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی استفاده (GC/MS) شد. و نمونه های خاک با حفرپروفیل از عمق 1 تا 01 سانتی متری زمین درپای گیاه برداشت شد و جهت آزمایشات مختلف بر روی آنها به آزمایشگاه خاک شناسی بجنورد منتقل گردید. تجزیه واریانس داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و برای بررسیمیزان همبستگی بین خصوصیات خاک و میزان اسانس در هر طبقه ارتفاعی از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که بافت خاک دو منطقه، از نوع لومی شنی بوده و تفاوتی با هم نداشتند. همچنین بین بازده اسانس و عناصر موجود در خاک، به غیر از ماده آلی خاک ، آهک ، مس و اسیدیته خاک همبستگی مثبتمشاهده شد. و همبستگی بین عناصر خاک با درصد ترکیبات اسانس گیاه چای کوهی در دوجهت، متفاوت بوده است. همچنین نتایج نشان داد که آهن خاک کمترین تاثیر و فسفر و آهک خاک بیشترین تاثیر را بر ترکیبات اسانس داشته است.

چای کوهی، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، اسانس، ترکیبات شیمیایی