شبیه سازی سیستمی سدهای برقابی با ستفاده از رویکرد پویایی سیستم، مطالعه موردی: حوضه کرخه

به منظور طراحی و برنامه ریزی بهره برداری از سیستمهای برقابی ، مدلهای شبیه سازی با استفاده از رویکرد روندیابی متوالی جریان و براساس اعتمادپذیری به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند . در این ر استا چنانچه هدف، مطالعه مجموعه ای از سدهای برقابی نیز باشد، به طور معمول هریک از سدها به طور جداگانه مطالعه شده و اثر سدهای بالایی تنها با اضافه کردن جریان خروجی از مخزن بالایی به آورد بی ن راهی مخزن پایینی لحاظ می شود. با توجه به تأثیر بسزای نحوه بهر هبرداری از سدهای بالایی بر روی عملکرد سدهای پایینی، در این تحقیق مدلی توسعه داده شده است که همه سدهای برقابی یک حوضه را به طور همزمان مورد بررسی قرار داده و امکان مشاهده تغییرات ناشی از وجود یا عدم وجود یک یا چندی از سدهای مجموعه و یا مشخصات طراحی و بهره برداری از آنها را در هر گام زمانی فراهم می آورد. به عبارت دیگر مدل توسعه یافته قالب یک سامانه DSS را داشته و امکان بررسی سناریوی مختلف را ایجاد می نماید. در این مدل علاوه بر شبیه سازی هر سد به تنهایی و امکان مشاهده اثرات آن بر سدهای پایینی، امکان شبی هسازی سدها در شرایطی که هر سد با هدف تأمین کمبود آب مورد نیاز سد پایینی مورد بهره برداری قرار می گیرد نیز موجود می باشد . با توجه به اهداف مورد توجه در توسعه این مدل و نظر به پیچیدگیهای موجود در شبیه سازی سیستمهای برقابی، در این تحقیق از رویکرد پویایی سیستم (System Dynamics (SD استفاده شده است. پویایی سیستم رویکردی برای فهم بهتر رفتار سیستمهای پیچیده به همراه روابط بسیار گسترده بین متغیرها بوده و امکان شبیه سازی سیستمهای پیچیده را با استفاده از حلقه های علت و معلولی فراهم می آورد. به منظور استفاده از رویکرد پویایی سیستم از نرم افزار Vensim که ابزای قدرتمند در زمینه شبیه سازی و تحلیل سریع سیستمهای مختلف در محیطی گرافیکی است، مورد استفاده قرار گرفته است. با استفاده از این نرم افزار مدل موردنظر توسعه داده شده و امکان شبیه سازی ٥ سد برقابی سری به همراه سدی با هدف آبیاری اراضی کشاورزی و تولید انرژی در انتهای سیستم ، به طور همزمان فراهم آورده شده است. این مدل برای سدهای حوضه کرخه شامل سدهای برقابی گرشا، کوران بوزان، سازبن جریان، سازبن مخزنی، سیمره و درانتها سد مخزنی کرخه با هدف آبیاری اراضی کشاورزی در اولویت اول و تولید انرژی به عنوان هدف ثانویه بکار گرفته شده است.

Keywords:

برقابی , پویایی سیستم , مخازن سری , شبیه سازی , حوضه کرخه