مسلم اکبری - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه مازندران
کریم سلیمانی - هیئت علمی دانشگاه مازندران
محمود حبیب نژاد روشن - هیئت علمی دانشگاه مازندران
محمد مهدوی - هیئت علمی دانشگاه تهران

آب مورد نیاز اراضی کشاورزی دشت خاوه علاوه بر منابع آبهای سطحی از منابع آبهای زیرزمینی هم تامین می گردد. بنابراین بمنظور استفاده از آبهای زیرزمینی برای مقاصد آبیاری بایستی به مطالعه کمی و کیفی اینگونه منابع پردا خته شود . این مطالعات با اهدافی چون شناخت وضعیت منابع آبهای زیر زمینی در وضعیت کنونی و بررسی امکان برآورده نمودن نیازهای آینده و با توجه به احداث شبکه آبیاری و زهکشی، بررسی اثرات احداث این شبکه بر وضعیت آبهای زیرزمینی منطقه مطالعه گردید . با توجه به اهداف بیان گردیده بمنظور شبیه سازی رفتار آبخوانهای موجود در منطقه در وضعیت کنونی و پیش بینی رفتار آنها در آینده، همچنین بررسی کمی و کیفی آبهای زیرزمینی منطقه مطالعاتی از مدلهای PMWIN و مدل انتقال محلولها در محیط های متخلخل MT3D استفاده گردید.در انجام این مطالعه، منطقه مطالعاتی به چهار واحد آبخیز تقسیم گردید و در طی این شبیه سازی بمنظور بررسی رفتار آبخوانها در دراز مدت، چهار سناریو در نظر گرفته شد. پس از انتخاب مدلهای مورد نیاز با توجه به اطلاعات موجود از وضعیت آبهای زیرزمینی منطقه مدلهای موجود کالیبره و با توجه به حالات در نظر گرفته شده، این مطالعه برای یک دوره ۱۶ ساله انجام گردید و نتایج نشان دادند که بعنوان مثال در زیر حوزه شماره ۲، تعداد ۲۵ چاه عمیق و نیمه عمیق موجود می باشد که میزان برداشت فعلی در منطقه بیشتر از حد مجاز ۲ متر نزول در سطح آب زیرزمینی این منطقه در طول ۱۶ سال آینده سالانه می باشد. نتایج حاصل از اجرای مدل بیانگر ۶ باشد. مدل مطالعاتی همچنان نشان داد که با افزایش برداشت در طولانی مدت باعث افت سطح ایستابی تا حدود ۵ متر خواهد گردید و میزان شوری آب زیرزمینی در دراز مدت افزایش پیدا خواهد کرد.

دشت خاوه، آبهای زیرزمینی، شبکه آبیاری و زهکشی ، MT3D ،PMWIN