بررسی نقش نور و جایگاه آن در معماری سنتی ایران

نور، غیر مادی ترین عنصر محسوس طبیعت، همواره در معماری ایرانی وجود داشته و دارد و نشانه ی عالم والا و فضای معنوی است. زیبایی کهبه چشم می آید از پرتو نور و روشنایی است وگرنه در تاریکی،زیبایی مفهومی ندارد. زیبایی حقیقی با نور معرفت درک می گردد و زیبایی ظاهریبا عزیزترین حسن ما که بینایی است دیده میشود.نور و روشنایی چه ظاهری و چه عرفانی باعث میشود که زیبایی به چشم آید و رنگ و سایرزیبائی های شیء جلوه کند.بنابراین بحث نور و پرداختن به آن می تواند در مباحث زیبایی شناسی و هنر جایگاه ویژهای داشته باشد.در معماری سنتی، شکل گیری شهرها و استقرار بنا ها برحسب زاویه نور خورشید تعیین گردیده است ومقدار نوری که باید داخل ساختمان واردشود توسط عناصر معماری تنظیم می شود در معماری اسلامی، نور احساسات گوناگونی نظیر، حیرت، قداست، حرکت و سکون را القا می کند. درواقع نقش نور در معماری اسلامی، نقشی قدسی و ملکوتی است که در ترکیب بارنگ ها جلوه ای روحانی به فضا می بخشد با توجه به رابطهناگسستنی اندیشه اسلامی و هنرهای ایرانی، هدف اصلی هنرمند مسلمان مشاهده جلوه های متکثر حق و نمایاندن آن به مخاطب خویش است.به اشارات فراوانی که در شریعت و فرهنگ اسلامی شده است اندیشمندانی چون فارابی، ابن سینا، غزالی وابن عربی، نجم الدین کبری، ابن هیثممخصوصا سهروردی قسمت اعظمی از رسالات و مکتوبات خود را به تبیین جایگاه نور در تفکراسلامی اختصاص داده است و در فلسفه اشراقاساس وجود جهان را بر اساس نورمی داند وخداوند در مقام نورالانوار به تمام جهان وجود می بخشد در این پژوهش نگرش دانشمندان وهنرمنداندرحوزه نور، نظریات عرفانی، فلسفی، مبانی فکری و رازر ورمز خلق اثار بدیع نشات گرفته از این اندیشه ها را در شکل گیری معماری حاصل ازان راتحلیل خواهیم نمود.

Keywords:

نور , عرفان اسلامی , عناصر معماری سنتی ایرانی