میلاد علی محمد - دانشجوی کارشناسی ارشد، کارشناسی ارشد برنامه ریزی حمل و نقل دانشگاه شمال، آمل، ایران
امید تی تی دژ - استادیار گروه مهندسی عمران، دکترای مهندسی عمران (حمل و نقل) و استادیار دانشگاه شمال، آمل، ایران

مدیریت لجستیک به عنوان نقشی در زنجیره تامین است که وظیفه دار طراحی شبکه، نحوه اجرا، کنترل و افزایش بهره وری کلیهفرایندهای یکپارچه سازی اطلاعات و سفارشگیری، اجزای حملونقل، موجودی کالا، انبارداری، جابه جایی کالا و بسته بندی میباشد. به دلیل پیچیدگی وجود توامان پارامترهای توصیفی (سفارشات، ظرفیت، تعداد وسایل نقلیه و ...) و نیز پارامترهای مکانی(انبارها، مشتری ها، مسیرها و ....)، مدیریت و طراحی مکانی شبکه حمل و نقل به عنوان مهمترین قسمت های لجستیک شناختهشده است. بدین منظور موسسه تحقیقاتی زیست محیطی آمریکا پرکاربردترین مدل حمل و نقل لجستیکی (ArcLogistics)که قابلیت بومی سازی نیز دارد را به عنوان افزونه ای برای نرم افزارهای GIS مهیا ساخته و مورد استفاده قرار گرفته است. دراین مقاله دلایل نیاز و لزوم استفاده از GIS در مدیریت و طراحی شبکه حمل و نقل لجستیک بررسی می شود. هدف از بهکارگیری این ابزار سیستم اطلاعات مکانی در شبکه حمل و نقل لجستیک: ژئوکدکردن مسیرها و ایستگاه ها، بهینه کردن مسیرهاو مسایل مسیریابی وسایل نقلیه (VRP)، زمانبندی و برنامه ریزی بر اساس نیاز مشتری، فرایندهای درون سازمانی، مشخصاتوسایل نقلیه و مدیریت حرکت وسایل نقلیه در شبکه مسیرها است که در نهایت باعث کاهش هزینه ها، رونق بهروری و جلبرضایت مشتری می گردد (ESRI, 2009). همچنین در این تحقیق پس از مقدمه ای از جایگاه حمل و نقل و بررسی نقشکاربردی GIS در لجستیک، به بررسی بازدهی پروژه های انجام شده به کمک این ابزار پرداخته شده و سپس مراحل پیاده سازیشبکه حمل و نقل لجستیک در ArcLogistics بیان می شود. نتایج مطالعات و پروژه های عملی بیان گر آن است که بهکارگیری از این سیستم باعث کاهش 10 تا 25 درصدی هزینه های ریالی و زمانی، افزایش 10 تا 15 درصدی بهره وری و تولید وهمچنین باعث بهبود کیفی خدمات رسانی و رضایت مشتری گردیده است.

طراحی شبکه حمل و نقل لجستیک، لجستیک خدمات رسانی، سیستم اطلاعات مکانی ( ArcLogistics, (GIS ، مدیریت توزیع کالا و مواد، مسیریابی وسایل نقلیه (VRP)