محمد شهرجردی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک،اراک،ایران
محمد صالحی مرزیجرانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک،اراک،ایران
کاوه قدیری سابق - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک،اراک،ایران
محمود تیموری - استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی سینا همدان ،ایران

بشر، از ابتدای سکونت خویش بر روی کره خاکی همواره احساس نیاز به سرپناه را با خود به همراه داشته است. در بررسی دوران تحول معماری ایران از نخستین نمونه ها تا روزگار پیدا ،معماری عصر قاجار بخشی مهم و بسیار حائز اهمیت به شمار می آید ،این شکوه از آنجا ناشی می شود که گذران تحول وتغییر در مفهوم و کالبد فضا که تا پیش از این عصر به صورت بطئی در معماری ایران وجود داشته است ،در این عصر یکصد و سی ساله به دلایل و علل مختلف فراوانی ساخت و ساز ابنیه ها و فضاهای شهری جدید ،تغییر فرم شهرهای دیرین ،تحول در برخی ویژگی های بناهای سنتی، در آمیختن انواع الگو های معماری اروپایی با الگوهای ایرانی، و در سرانجام پایین آمدن کیفیت اجرا در ابنیه ها و نیز تغییر و عموما کم شدن سلیقه ی کارفرمایان را به عنوان ویژگی های عمومی این عصر برشمرد . الگو مجموعه ای از باید ها و نبایدها ست .که تغییر طعم وذائقه ی فرهنگ ایرانیان در اثر آشنایی با دنیایی نو و درآمیختن فرهنگ اروپایی با داشته های ایرانی و اسلامی مردمان این سرزمین،از علت بسیار قوی در بیشامد چنین تحولاتی است .در این عصر اگر چه توجه کردن بیشتر شاهان و تصمیم گیران حکومتی به تغییر سازمان فضایی شهرها ،ساخت ابنیه های عمومی و غالبا حکومتی و نیز احداث ابنیه های نو و فاقد سابقه در تاریخ معماری ایران بوده است. از این رو با دیدگاهی بر اسناد گذشته به دنبال پیداکردن ارزش های فراموش شده در الگو های کالبدی معماری با بهره گیری از روش سامانه جست وجو تاریخی و توصیفی در کنار تحقیقات میدانی و مطالعات کتابخانه ای به بررسی الگوهای کالبدی در خانه های مسکونی قاجار اراک و روشی بهینه در بررسی و تحلیل الگوی فضا ها و معیار های موثر در طراحی خانه های قاجاری اراک پرداخته می شود .

کالبد معماری، خانه های مسکونی قاجار، شهر اراک