افشین زرگر - دکترای روابط بین الملل، عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
گلاره رستگارنیا - دانش آموخته کارشناسی ارشد روابط بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

قدرت های بزرگ در قرن 21، از فناوری فضایی و قابلیت های مختلفی که در اختیارشان می گذارد در راستای افزایش قدرت ملی خود بهره می جویند. گسترش فناوری های فضایی با ارائه خدمات کارآمد، دسترسی به مناطق وسیع تر در سطح زمین، منابع معدنی و تأثیرگذاری برجنگ های نوین فضایی به گونه ای پرده از اهمیت این عرصه نوظهور برداشته است، و به همین دلیل قدرت های بزرگ برای حضور مؤثرتر در فضای ماورای برنامه های بزرگی را طراحی و در سیاست ها و استراتژی های کلان خود به آن توجه ویژه ای داشته اند. در عصر کنونی، فضای ماورای جو و فناوری های مورد استفاده در این عرصه، استراتژی سیاسی-نظامی را متحول نموده است و تحرک و اقدام در زمین، دریا و هوا همگی شدیداً متکی به امکاناتی شده اند که فضا در اختیار می گذارد. بی تردید امروزه قدرت فضایی کلید بقا و به تعبیری دیگر رمز اعتبار و جایگاه داشتن در عرصه بین الملل قلمداد می شود، و به همین دلیل است که قدرت های بزرگ چندین دهه است به شدت در این عرصه با یک دیگر رقابت نموده و در حال حاضر نیز طرح ها و برنامه های جاه طلبانه و بلندپروازانه زیاد و پرهزینه ای را دنبال می نمایند. بررسی سیاست بین الملل در قرن 21 بدون توجه به رقابت قدرت های بزرگ در فضای ماورای جو، تصویری ناقص خواهد بود. با توجه به همین ضرورت، این مقاله تلاش دارد رقابت قدرت های بزرگ در فضای ماورای جو را در قرن 21 مورد بررسی قرار دهد.

فضای ماورای جو، سیاست فضا، سیاست بین الملل، استراتژی، استراتژی فضایی، رقابت فضایی؛ کنترل فضایی، قدرت ملی