آنالیز ویژگی های سیلاب های شهری بالخلوچای اردبیل با دوره های بازگشت مختلف

بحث بحران آب، تنش آبی و جنگ آب ناشی از کمبودی است که در اثر افزایش تقاضا حاصل شده است و با توجه به تاثیرگذاری و حساسیت موضوع کنترل و استفاده صحیح از منابع آب و بخصوصهمه انواع آب های سطحی با بهره وری بالا به ویژهدر مناطق شهری ایران تبدیل به موضوع مهمی می شود چرا که هم اکنون بحران یاد شده در گستره وسیعی از کشور وجود دارد،لذا بحث سیلابهای شهری، نیاز به شناسایی و مدل نمودن رفتار و عملکرد جهت برنامه ریزی های بلندمدت و کوتاه مدت و استفادهبهینه از پتانسیل های آنها بسیار حساس و ضروری است. سیل یکی از رویدادهای طبیعی است که هرساله موجب تلفات جانی ومالی و بروز آسیب و خسارات به سازه ها، ساختمان ها، تأسیسات و دستگاه ها، باغات، مزارع و منابع طبیعى می شود. سیل انواعمختلفی دارد از جمله سیلاب های شهری، لحظه ای، سیل ناشی از عملیات خرابکارانه، سیل ناشی از حوادث ، سیل ناشی ازشکست سد، سیل ناشی از طغیان رودخانه و ... در استان اردبیل به ویژه در بالادست رودخانه بالخلوچای و سرشاخه های آن کهاز دامنه های سبلان سرچشمه می گیرند، به دلیل شیب زیاد حوضه، زمان تمرکز سیلاب به شدت کم است بر این اساس به یکبارهدبی سیلاب با مقادیر بسیار بالا وارد مسیل ها شده و درنهایت موجب بالا آمدن سطح آب در مجرای انتقال و رودخانه ها و نهرهاگردیده و باعث بروز خسارات جانی و مالی در شهرها می شود. در بررسی میزان ارتفاع سیلاب شهری، به طورمعمول دبی سیلاببا دوره برگشت 25 ساله مدنظر قرار می گیرد. در این تحقیق با بررسی دبی های سیلاب 25 ساله رودخانه بالخلوچای اردبیل، دبیسیلاب در مسیل مذکور با دوره برگشت 2، 5، 10 و 25 سال توسط نرم افزار Smada6.0 محاسبه شده است. سپس با در نظر گرفتن مقاطعی از مسیل، میزان بالاآمدگی سطح آب توسط نرم افزارHEC-RAS 3.1.2 ترسیم شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که سیلاب حتی با دوره برگشت 10 ساله می تواند در بخش های وسیعی از اردبیل، باعث بروز خسارت شود. همچنین بااستفاده از نتایج این تحقیق می توان مدیریت سیلاب را در نقاط پرخطر این مسیل اعمال نمود.

Keywords:

بالخلوچای اردبیل , سیلاب شهری , مسیل شهری , خسارت سیل