صادق ابدال بیگی - دانشجوی مقطع ارشد مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد، ایران
محمدرضا بمانیان - دکترای معماری، استاد دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران

معماری ، به عنوان یک ابر سامانه ، وظیفه مهمی را بعهده گرفته است زیرا که 50 % مصرف انرژی جهان در این حوزه به مصرف رسیده و یا تلف می شود . در راستای ارتقاء کیفیت زندگی در توسعه پایدار ، معماری باید ضمن کاهش مصرفانرژی و کاهش آلودگی محیط زیست ، عناصر خود را به مثابه سامانه های کوچکتر در جهت اهداف توسعه پایدار - هماهنگ سازد . آتریوم با سابقه تاریخی چند هزار ساله ، به اشکال مختلف و با سقفی رو باز ، در تمامی اقلیم ها مشاهده شده ودر سده گذشته با سقف شیشه ای و ویژگیهای متفاوت ، علیرغم اتلاف حرارتی زیاد و تداخل شرایطآسایشی ، در ساختمانهای اداری ، تامین روشنائی داخلی وایجاد فضاهای سبز درونی مورد استقبال قرار گرفته است. با توجه به اهداف معماری پایدار نه تنها آتریوم می تواند چنان طراحی شود که اتلاف انرژی پائینی داشته باشد بلکه نقش جدیدی را هم در جهت کاهش مصرف انرژی بشکل سرمایش و گرمایش طبیعی ، عملکرد غیر فعال خورشیدی ایفاء کرده و با توجه به ویژگی میانجی حرارتی بودن آن امکان افزایش سطوح بازشوهای داخلی را برای در یافت نور طبیعی بیشتر میسر سازد. از آنجا که آتریوم ها از یک سو باعث ایجاد یک احساس همگرایی و تعامل و ارتباط در فضائی فراخ و دلباز داخلی شده و از سوی دیگر مرز مشترکی را برای اتصال ساختمان به شهر پدید می آورند در حقیقت آتریوم ها همانند سایر اجزاء یک ساختمان در یک روند از جزء به کل باید از اهداف کالبدی معماری پایدار تبعیت نموده و عملکردی متناسب با آن داشته باشند. در این مقاله در جهت شناسائی و تبیین جایگاه این عناصر فضائی در تحولات معماری پایدار با توجه به نمونه های موردی ارائه گردیده است.

آتریوم، ساختمان اداری، انرژی، توسعه پایدار