مهدی عابدی جزینی - استادیار گروه زبان عربی دانشگاه اصفهان

انتخاب واژگانی مناسب با سیاق کلام و مقتضای حال موضوع و مخاطب، همیشه یکی از بایدهای یک اثر ادبی است؛ ارزش ذاتی لفظ به گزینش درست آن و کاربست آن دریافت تعبیر ادبی و سازگاری و همگونی آن با سایر الفاظ است که در این حالت کلام، ضرباهنگی پیدا می کند که از طریق این همگونی و انسجام و با موسیقی الفاظ و زیبایی تأثیر، اهمیت خود را کسب می کند. الفاظ امام (ع) در نامه های نهج البلاغه، طبقق قانون صرفی و نحوی جریان یافته و پایبند به قواعد اشتقاق است و دچار هنجار گریزی نیست. امام الفاظ نامه های خویش را فی البداهه و برحسب اتفاق و تصادف و سلیقه خویش انتخاب نمی کند، بلکه از میان واژه های مترادف و الفاظ شایع، واژه هایی را گزینش می کند که عاری از هرگونه غرابت، تنافر حروف، مخالفت با قیاس، قواعد صرفی، ابهام و پیچیدگی باشد، و الفاظ او، الفاظی مانوس، آشنا، دارای طنین، آهنگین، به صورت اصطلاحی مشخص، صحیح، شیوا، قوی و نرم و لطیف است.

واژگان، فن نامه نگاری، تنافر، اقتضای حال