اعظم پرچم - دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان
عاطفه محمدزاده - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران- نویسنده مسئول
مهناز قاسمی - کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان

از روش های نوین پژوهش در قرآن، معناشناسی واژگان است که به ارتباط نظام مند میان لغات دست می یازد. معناشناسی خیر قصد دارد بر اساس دانش لغت، بافت و سیاق آیات و روابط بینامتنی آنها، حوزه معنایی و مصادیق خیر، واژه های مرتبط با متضاد با آن را بیان نماید. یکی از رهیافت های معناشناسی خیر، مفهوم خیرکمالی انسان است که از ارتباط این کلمه با واژه هایی نظیر ایمان، تقوا، توبه و صبر به دست می آید. با پژوهش در روابط همنشینی واژه های مثبت و منفی مرتبط با خیر، این واژه به درستی و با دقت بیشتری، ترسیم می شود و عوامل بازدارنده در کسب خیر کمالی روشن می گردد. در میدان معنایی واژه خیر، همنشینی این کلمه با الفاظ مثبت، همچنین بافت و سیاق آیات حاوی این کلمات ضرورت این لوازم را در کسب خیر کمالی آشکار می کند. به علاوه، مجاورت خیر با الفاظی که در تقابل معنایی یا متضاد با آن قرار دارند، محققان را در تبیین صحیح معنای خیر در قرآن یاری می کند. معناشناسی خیر در بیان مفهوم خیرمادی و معنوی، دنیوی و اخروی، مؤثر بوده، راهگشای مفسران در تشخیص لایه های معنایی بسیاری از آیات قرآن می باشد.

قرآن، معناشناسی، خیر، همنشینی، حوزه معنایی