بی بی حکیمه حسینی - استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم (دانشکده تربیت مدرس قرآن مشهد)
سیده فاطمه شاهمرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده تربیت مدرس قرآن مشهد- نویسنده مسئول

در قرآن کریم به واژگانی بر می خوریم که قدما پیش از نزول قرآن آن ها را مترادف دانسته و برایشان یک معنا ذکر کرده اند، اما بعد از نزول، آیات قرآن به زیبایی تفاوت بین آنها را با توجه به سیاق مطرح کرده است و می فهماند که بین این وازه های مترادف نما تفاوت های ظریفی وجود دارد، واژه های کذب، افک، بهتان و افتراء از این قبیل اند. در این پژوهش کوشیده ایم با نگاهی معناشناختی تفاوت بین این واژگان را در قرآن مورد مطالعه قرار دهیم. به طوری که (کذب) را به مطلق دروغ، (افک) را به معنی برگرداندن چیزی از حقیقتش، (بهتان) را به دروغی که شنونده اش را مبهوت و متحیر می کند و با آبرو و حیثیت او بازی می کند و کنایه از زنا گفته اند و افتراء را به جعل دروغ و چیزی از خود در آوردن و دروغی که اگر شخص بفهمد ناراحت شود، می گویند، درست است که این وازگان در مفهوم نزدیک به هم به کار رفته اند، ولی گستره معنایی و بار معناییشان متفاوت است و چینششان در قرآن کریم به گونه ای است که در نهایت فصاحت و بلاغت انجام شده است.

ترادف، کذب، افک، بهتان، افتراء، واژه شناسی، قرآن کریم