بی بی حکیمه حسینی - استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم (دانشکده تربیت مدرس قرآن مشهد)
مریم نخعی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم قرآنی دانشکده تربیت مدرس، قرآن، مشهد

از نشانه های اعجاز ادبی قرآن تناسب لفظ با معنای واژه است. قرآن به گونه ای هنرمندانه الفاظی را با معانی متعدد در کنار هم قرارداده که شناخت دقیق آن معنا نیاز به قرینه دارد.شناخت دقیق معانی واژگان نخستین گام برای فهم معارف قرآن است.در معناشناسی واژگان نخست به ریشه شناسی واژه مورد نظر و سپس تبیین روابط مفهومی این واژه با دیگر واژگان مرتبط و عواملتأثیرگذار در معنای آن از جمله بافت و سبب نزول و در نهایت تبیین جایگاه واژه مورد نظر ارزیابی می گردد.راه شناخت صحیح هر موضوع هم بهره گیری از منابع اطلاعاتی مطمئن است. فهم درست آیات و کلمات قرآن منوط به بهره مندیاز منابع غنی و اطمینان بخش است. در میان منابع مختلف منابعی که از جنبه ادبی به آیات و کلمات قرآن نگریسته اند نقش بهسزایی در فهم درست از آیات دارند. زیرا بدون فهم واژگان اولین مرحله فهم شکل نمی گیرد تا نوبت به مراحل بعدی برسد.از این رو در این نوشتار به معناشناسی واژه سماء با تکیه بر جنبه های ادبی قرآن پرداخته شده تا معانی متعدد آن در ترکیب هایگوناگون به دست آید و سپس تفاوت های معنایی آن ها و درنهایت علت چینش این واژه در بافت های مختلف توضیح داده شدهاست و بدین ترتیب اعجاز ادبی و بیانی قرآن نیز ثابت می شود که اگر قرآن واژه ای را در معانی مختلفی به کار می برد حتما درآن ها تفاوت های معنایی وجود دارد و ما باید به این نکات ظریف دقت کنیم.

اعجاز ادبی، معنا شناسی، واژگان قرآن، سماء ، سموات