حسین محققیان - پژوهشگر پژوهشکده حدیث حوزه

از اصطلاحات مورد استفاده در دانش فقه الحدیث «قضیه فی واقعه» است. ایناصطلاح شامل احادیثی میشود که انحصار دایره عمل آنها به زمان، مکان و مخاطبمستقیم کلام معصوم بوده جنبه عمومی ندارد. در اصطلاح اصولی به این روایت ها«قضیه خارجیه» و در فقه و عرف محدثان «قضیه فی واقعه» اطلاق می شود و در مقابل «قضایای حقیقیه» قرار دارند. اختصاص یک روایت و حکم به مقام خاص و انتقال ندادن آن به مصادیق دیگر از ابتدا در میان مسلمان ها مطرح بوده است اما بهصورت مستقل به تببین و تفسیر آن نپرداختهاند؛ اصطلاح شناسی این موضوع وبررسی سیر تاریخی کاربرد قضایای خارجیه و قاعده اولی در مواجهه با روایت هارسالت این نوشتار است که با جستجو در اقوال فقها و محدثان به آن رسیده است.

قضیه فی واقعه، خطابات شفاهی، اختصاصات پیامبر، مخاطب شناسی، فضای صدور