وحید داوری - دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه مازندران
رمضان مهدوی آزادبنی - دانشیار دانشگاه مازندران

نقش مفاهیم در توسعه و گسترش علوم مختلف از جمله اموری تردید ناپذیری است که در هر علمی بروشنی قابل مشاهده است. در معارف دینی و اسلامی نیز این مسئله از اموری است که اختلاف نظر و دیدگاه در مورد مفاهیم دینی سبب مرزبندی های مختلفی میان فیلسوفان، متکملمان، مفسران و عارفان شده است. از جمله این مفاهیم مفهوم بداء است که در مورد آن میان اندیشمندان مسلمان در کلام، فلسفه و ... اختلاف قابل توجه ایی وجود دارد. هدف مقاله حاضر پرداختن به مفهوم بداء در انیشه اسلامی است. در این رابطه نویسنده پژوهش خود را محدود به دیدگاه فخری رازی خواهد نمود و بعد از بیان دیدگاه فخر رازی در مورد مفهوم بداء با توجه به سوره رعد آیه 39 دیدگاه او مورد بررسی قرار داده خواهد شد. برای این کارنویسنده ضمن بیان رابطه میان ابداء و علم الهی به مسئله رابطه میان بداء و نظریه جبر که در فرقه اشاعره مورد پذیرش قرار دارد و فخر نیز از نظریه پردازان این فرقه محسوب می شود توجه خواهد شد.

بداء، قرآن کریم، فخر رازی، علم الهی