محمدجواد سلمانپور - دانشیار دانشگاه شیراز

فهم معنای متن به ویژه قرآن و احادیث برای دست یابی به سنت حقیقی یکی از دغدغه های دانشمندان اسلامی بوده و می باشد. اساس فهم و تفسیر و تأویل حتی راه یابی به بطون قرآن فهم معنای ظاهری و رویین آن است. زیرا بدون دریافت و اعتبار سنجی آن نوعی هرج و مرج در شناخت مقاصد گوینده متن به ذنبال دارد و موجب افتراء و تفسیر غیر مراد گوینده می گردد. اساس فهم ظاهر متن نیز افزون بر شناخت بافت کلام از حیث ادبی و بیانی، بر فهم معنای عصر صدور کلام استواراست، اگر چه سیاق و سایر کلمات و الفاظ متکلم در جای دیگر که ناظر بر متن و جمله مدنظر در فهم دخیل است اما نمی توان ساختار اولیه فهم و معنی را بر آنها استوار ساخت. مهمترین منبع در دست برای دانشمندان امروزی گزارش لغویین از معانی عصر صدور کلمات می باشد. لذا یافتن مهمترین منبع در دست برای دانشمندان امروزی گزارش لغویین از معانی عصر صدور کلمات می باشد. لذا یافتن آنها به روش تقلیدی از اولین گام های فهم متن به حساب می آید. اما مهمتر از یافتن در عالم تفسیر و فقه اعتقاد به اعتبار گزارش آنها می باشد که دانشمندان به ویژه اصولیین در آن اختلاف نظر به هم رسانده اند. در ا ین مقاله ضمن اساس قرار گرفتن دیدگاهی نائینی به آن پرداخته شده است.

فهم لفظ، اعتبار قول لغوی، دلالت تصوریه، دلالت تصدیقیه، دلالت کاشفه