بررسی روشهای برآورد رطوبت ظرفیت زراعی در خاکهای استان خوزستان

بررسی جریان آب در منطقه غیراشباع محیط های متخلخل نیازمند آگاهی از خصوصیات هیدرولیکی خاک نظیر منحنی نگهداشت آب و ظرفیت نگهداری آب در خاک است. تخمین غیر مستقیم این ویژگی ها بر پایه مشخصات زودیافت خاکدر قالب توابع انتقالی به عنوان راه حلی کم هزینه و سریع در آبیاری و زهکشی بسیار مفید و پرکاربرد گشته است. این تحقیق با هدف ارائه تابع انتقالی مناسب جهت برآورد رطوبت ظرفیت زراعی ) fcθ ( خاکهای منطقه استان خوزستان درشرایط آزمایشگاهی و مزرعه انجام پذیرفت. به منظور رصد وضعیت رطوبتی خاکها در هر دو مدل فیزیکی و مزرعه آزمایشی، اقدام به کارگذاری حسگرهای دفنی دستگاه انعکاس سنجی امواج ) TDR ( در اعماق مختلف و سپس انجام آبیاری قطره ای از نوع نقطه ای سطحی با دبی 3 لیتر در ساعت گردید. اندازه گیری ویژگی های فیزیکی خاک همراه با مقادیر -رطوبت در مکش های معین برای تعیین پارامترهای هیدرولیکی مدل رطوبتی ) 1980 ) Van Genuchten-Mualem به کمک نرم افزار RETC انجام شد. نتایج این پژوهش در ارزیابی عملکرد چندین تابع انتقالی نقطه ای معروف نشان داد کهمدلهای نیمه تجربی متکی بر اصول فیزیکی که در سطح مزرعه مورد آزمایش قرار گرفته اند می تواند جایگزین مناسبیبرای روشهای سنتی تخمین fcθ باشد. به طوری که، تابع انتقالی 2009 Twarakavi et al.,با آماره های 3/1%NRMSE وSE0/5درصد توانست cθ را با دقت بسیار خوبی نسبت به روش شبکه عصبی2001 Rosetta یا معادله2004 Dexter, برآورد نماید. بر این اساس، در این تحقیق دو تابع انتقالی دیگر نیز به منظور بهبود دقت پیش بینی cθ در قالب معادله 2009 ) Twarakavi et al., و نیز معادله رگرسیونی بر پایه پارامترهای زودیافت خاک با ضرایب خاص برای خاکهای منطقه استان خوزستان پیشنهاد گردید. نتایج توابع انتقالی حاصله به وضوح اثرات منفی تراکم خاک و میزان شن را بر fcθ نشان داد. بر عکس، میزان رس و سیلت به طور معنی داری تأثیر بسیار مثبتی بر fcθ داشت

Keywords:

تابع انتقالی , ظرفیت زراعی خاک , مدل سازی