زهرا فروغی - فارغ التحصیل رشته مهندسی معماری، مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان خوراسگان

فضا و جامعه به شکل مشخصی با هم ارتباط دارند.کارهای گروهی با دیگران از نیازهای فطری انسان است و انسان در طول سالیان طولانی در محل زندگی خود مکانهایی به انجام این گونه فعالیت ها اختصاص داده است. یکی از این مکان ها، فضای میدان است.علیرغم وجود خاطرات جمعی مردم از فضاهای عمومی از جمله میدان هاو برقراری تعاملات اجتماعی و اهمیت میدان به عنوانعنصر هویت بخش شهرها در طول تاریخ ، از بین رفتن میدان های تاریخی و ایجاد فضاهایی جدید به نام میدان که مخصوص حرکت سواره هاست چالش مهمی در شهرهای کنونی به شمار می رود.بررسی میدان نقش جهان از جمله مکان های با اهمیت میباشد که چهار عنصر مهم از جمله علم، سیاست، دین و اقتصاد در کنار هم قرار گرفته اند. اما از آنجا که عمدتاً شناخت این فضا با تاکید بر جوانب زیباشناختی صورت پذیرفته و کمتر به کالبد فضا توجه شده، لذا با توجه به این اهداف لازم است ضمن توجه به محتوا، فرم آن نیز مورد بررسی قرار گیرد. موضوع مقاله حاضر بیان چارچوب کالبدی میدان نقش جهان با تاکید بر عملکرد آن است و همچنین عملکرد میدان در راستایحس تعاملات اجتماعی بررسی و راهکارهایی برای ایجاد میدان هایی اینچنین ارائه می شود. انتظار می رود این چارچوب ما را دردرک و تحلیل فضاهای شهری یاری رسانیده و در تولید این گونه فضاها اثر راهبردی داشته باشد. از سوی دیگر با ارائه این چارچوب تعریف میدان توسعه یافته و آن را مثابه عرصه ای عمومی، اجتماعی- فرهنگی و کالبدی معرفی می کند که تنها می بایست ویژگی زیبا شناختی داشته باشد بلکه باید به عنوان فضای شهری بستر حیات مدنی شهر باشد و به این ترتیب فضای شهری با محتوا و کالبدتعریف می گردد. روش پژوهش حاضر از نوع مروری تحلیلی و به روش کاملاً کیفی بوده و برای گردآوری اطلاعات این مقاله از مطالعات میدانی، کتابخانه ای، عکس، سفرنامه هاو منابع اطلاعاتی الکترونیکی استفاده شد. از مهمترین نتایج این مقاله می توان به اهمیت و ضرورت و میدان در فضاهای شهری با توجه به میدان نقش جهان به منظور افزایش تعاملات اجتماعی و راهکارهای طراحی چنین میدانهایی اشاره نمود.

فضای شهری، میدان، تعاملات اجتماعی، کالبد، عملکرد، محتوا، راهکارهای طراحی