سیدحمید مصباح - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس
لادن جوکار - کارشناس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس
حجت الله کشاورز - کارشناس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس

مشاهده آثار زیانبار سیل، کم آبی، فرسایش خاک و رسوب گذاری که در دهه های اخیر شتاب بیشتری گرفته اند، از نشانه های تهدید جدی زندگی آبخیزنشینان است. مدیریت یکپارچه آبخیزها راه کار اصلی و پایدار کاهش تهدیدها است. این شیوه مدیریت تنها با مشارکت پایدار و برنامه ریزی شده ابخیزنشینان عملی می گردد. هدف این بررسی، ارزیابی دیدگاه بهره برداران حوزه ی آبخیز گلستان شیراز از میزان مشارکت آنها در اجرای برنامه های آبخیزداری است. دیدگاه آبخیز نشین ها با استفاده از پرسشنامه ارزیابی شد. جامعه آماری، 382 خانوار بهره بردار حوضه بود که برای بررسی 97 نمونه به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب ، انتخاب گردید. پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ (بالاتر از 0/7)، تأیید شد. تحلیل داده ها به روش های آماری توصیفی و استنباطی با کاربرد نرم افزار SPSS نسخه 18 انجام گردید. نتایج بیانگر آن است که اگر چه آبخیزنشین ها در خصوص عدم استفاده از نظراتشان در اجرا و نظارت نگرانند، اما بیشتر آنها (98/8 درصد) در سطح زیادی (با میانگین رتبه ای 3/6) از طرح رضایت دارند. آنها حاضرند در اجرای فعالیت های مشابه در این حوضه و زیرحوضه های مجاور مشارکت کنند. 70/8 درصد آنها تا سطح قابل توجهی مایلند در نگهداری از طرح مشارت داشته باشند. نتایج در سطح 1 درصد معنی دار است. علی رغماینکه 73 درصد ابخیزنشین ها بیان کرده اند که در خصوص اجرای طرح با آنها مشورت شده، اما 40 درصد در اجرای طرح مشارکت کرده اند. آبخیز نشین ها عدم اعتماد به بخش دولتی و استفاده نکردن از نظراتشان در اجرا و نظارت، را مهمترین عامل مشارکت پایین می دانند با هم اندیشیدن ، با یکدیگر چاره جویی کردن و با هم کارکردن ، سه رکن اساسی مشارکت پایدار است. بنابراین، لازم است سازمان های مسئول پیش از اجرای طرح های ابخیزداری در این زمینه برنامه ریزی هدفمند داشته باشند.

ابخیزداری، بهره بردار، مشارکت، فارسف گلستان