محمدرحیم فروزه - استادیار، استاد و دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
غلامعلی حشمتی - استادیار، استاد و دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حسین بارانی - استادیار، استاد و دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

دانش بومی بخشی از فرهنگ یک سرزمین است که شیوه هایی از چگونگی سازگاری یک جامعه نسبت به شرایط زیست بوم را دربر می گیرد. در این مطالعه دانش بومیان حوزه ابخیز دیلگان در استان کهگیلویه و بویراحمد مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور دامنه ای از روش های جمع آوری اطلاعات پیرامون دانش بومی در زمینه حفاظت از پوشش گیاهی توسط عشایر بکارگرفته شد. مصاحبه ها هم به صورت انفرادی و هم به صورت گروهی انجام می شد. از اطلاعات کسب شده فیش برداری شده و استخراج مفاهیم کلیدی بر اساس هدف تحقیق صورت پذیرفت. از موارد برجسته در دانش آبخیزنشینان منطقه مورد بررسی، باورهایی بود که پیرامون حفاظت از گیاهان مورد استفاد خود داشتند. بطوریکه به قول سالخوردگان این شیوه از حفاظت باعث گردیده بود که در طول سالیان متمادی ایشان را قادر سازد که از گیاهان مورد استفاده خود بهره جویند بدون آنکه رویش این گیاه در سال های بعد به مخاطره بیفتد. چنانکه از نتایج این تحقیق بر می آید دانش بومی در پاره ای از موارد بر شناخت شناسی، فلسفه، الهامات و اصول اخلاقی خاص استوار است که با اصول علمی تفاوت دارد. این دانش گاه با باورهای عرفانی- مذهبی گره خورده است. لذا ضرورت دارد تا دانش بومی نیز از این جنبه مورد ارزیابی قرار گیرد، بی شک این دانش دربردارنده چشم اندازی وسیع است که از طریق آن می توان شناخت منابع و مدیریت پایدار را از دید بومیان درک کرد و این ادراک را مبنایی تسهیل گر در راستای ایجاد یک رابطه چند جانبه بین بومیان و سیاست گذاران تلقی نمود.

دانش بومی، شناخت و حفاظت از پوشش گیاهی، عشایر، استان کهگیلویه و بویراحمد، حوزه آبخیز دیلگان