عبدالواحد کردی - کارشناس ارشد، مدیرکل و معاون منابع طبیعی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز
مهدی فتحی - کارشناس ارشد، مدیرکل و معاون منابع طبیعی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز
علی شهبازی - دانشجوی دکتری آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
اصغر بیات - کارشناس ارشد، مدیرکل و معاون منابع طبیعی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان البرز

از مهمترین اهداف اجرای سازه های کنترلی آبخیزداری در مسیر رودخانه ها و به ویژه در بالادست مناطق مسکونی و حوزه های آبخیز منتهی به حریم شهر و روستاها، کنترل سیل و رسوب به شمار می رود. در این تحقیق، تأثیر سازه آبخیزداری اجرا شده در حوزه آبخیز کندر شهرستان کرج در کاهش دبی اوج و مهار سیلاب ناشی از بارش شدید 28 تیرماه 94 از طریق اندازه گیری های صحرایی و محاسبه دبی با روش سرعت- سطح مقطع در بالا و پایین دست سازه بررسی شده است. نتایج این بررسی نشانگر کاهش حدود 50 درصد دبی اوج لحظه ای و کاهش سرعت و قدرت تخریب سیلاب می باشد. تثبیت و ته نشست حدود 110000 متر مکعب بار رسوبی رودخانه و افت دبی اوج سیل از 50 به 26 مترمکعب بر ثانیه و کاهش خسارت وارده به باغات و اراضی حاشیه رودخانه از مهمترین کارکردهای این سازه در سیل اخیر محسوب می شود و اهمیت اجرای عملیات آبخیزداری در حوضه های بحرانی و سیل خیز را به خوبی نمایان می سازد. گفتنی است همین واقعه بارش، البته به میزان و شدت کمتر در زیرحوضه سیجان در حوزه آبخیز ارنگه که در خروجی آن روستای سبحان واقع شده، متاسفانه موجب تحمیل خسارات فراوان گردید و 8 تن از هموطنان ساکن روستا را به کام مرگ کشاند. با توجه به شرایط فیزیوگرافی و محیطی تقریباً یکسان زیرحوضه های سیجان و کندر، نتایج تحقیق انجام شده و همچنین اذعان اهالی منطقه، می توان بیان نمود که اجرای سازه سنگ و ملاتی روستای کندر در کاهش شدت و قدرت تخریب سیل به وقوع پیوسته بسیار مؤثر بوده و چنانچه در بالادست روستای سیجان نیز عملیات آبخیزداری انجام می گردید خسارات وارده به میزان قابل توجهی کاهش می یافت.

سازه، سیل، دبی، ابخیزداری، سیجان