ساناز پورفلاح - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه یزد
علی طالبی - دانشیار دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی یزد، دانشگاه یزد
سمانه پورمحمدی - دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری موسسه تحقیقات آب ایران (محقق مرکز ملی تحقیقات باروری ابرها)

فرسایش خاک و انتقال رسوب یکی از مشکلات اغلب حوزه های آبخیز است که برای اجرای برنامه های مدیریتی در جهت رسیدن به توسعه پایدار، ارزیابی مدل های تجربی برآورد رسوب دهی حوزه آبخیز ضروری است. از مدل های فرسایشی استفاده شده در ایران، مدل EPM و PSIAC می باشد و از جمله شیوه های مناسب ارزیابی این دومدل رسوب سنجی مخازن سدها است. در این تحقیق، حوزه آبخیز کنج کوه مهریز در استان یزد انتخاب شد. در این منطقه 15 سد سنگ و ملاتی در طی سالهای مختلف احداث شده است، که رسوبات حوزه در مخازن این سدها به تله افتادند. در طی محاسبات میزان رسوب دهی ویزه در روش حجم سنجی سدها 118/68 (مترمکعب در کیلومتر مربع در سال) و در دو مدل EPM و PSIAC به ترتیب 117/86 و 178/44 (متر مکعب در کیلومتر مربع در سال) برآورد شد که این نتایج نشان داد در منطقه مطالعه شده مدل EPM دارای دقت بالاتری نسبت به مدل PSIAC است و همچنین سدهای اصلاحی منطقه با توجه به میزان رسوب گیری، رسوبات حوزه نقش به سزایی در منابع آب پایین دست ایفا می کنند. در مدل EPM حدود 66 درصد از مساحت حوزه دارای کلاس کیفی فرسایشی کم تا خیلی کم است، که با روش های بیولوژیکی (نهال کاری و کپه کاری) که دارای توجیه اقتصادی قابل توجه ای خواهد داشت. قابل کنترل است و با مدیریت صحیح، ما را در جهت رسیدن به توسعه پایدار حوزه آبخیز کمک می کند.

سداصلاحی، فرسایش و رسوب دهی، حوزه آبخیز کنج کوه، استان یزد