مرتضی غلامی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری
حسن فخاری - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری
مسعود احمدی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

بکارگیری اوراق مشتقه به عنوان ابزارهای جدید مالی نقش مهمی را در توسعه و پویایی بازار سرمایه ایفا می کنند. اوراق تبعی و آتی که از سال 1389 از سوی برخی شرکتها در بورس تهران مورد استفاده قرار گرفتند نمونه هایی از اوراق مشتقه بکار گرفته شده در بازار سرمایه ایران است. بر این اساس اینکه چگونه اوراق تبعی و آتی می توانند بر بازدهی شرکت های پذیرفته شده در بورس تاثیر بگذارند، موضوعی است که این تحقیق درصدد بررسی آن است. لذا هدف کلی این تحقیق بررسی این مسئله که آیا در بازده شرکتهایی که از اوراق تبعی و آتی استفاده کرده اند و شرکتهایی که از اوراق تبعی و آتی استفاده نکرده اند تفاوت معناداری وجود دارد. از نظر هدف تحقیق حاضر در زمره تحقیقات کاربردی و از نظر روش در چارچوب روش توصیفی قرار میگیرد همچنین جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای بوده است. برای این منظور تعداد 94 شرکت که از اوراق تبعی و آتی و شرکتهای مشابهی (برای کنترل) برای بازدهی سهامشان استفاده نموده اند به عنوان نمونه انتخاب شده و فرضیه های تحقیق در مورد آنها مورد بررسی و آزمون قرار گرفته است. نحوه تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس آمار استنباطی می باشد و استفاده از آزمون دو جمله ای و آزمون ویلکاکسون در نرم افزار اس پی اس اس نتایج نشان می دهد که: شرکتهایی که از اوراق آتی استفاده کرده اند برای قبل و بعد از استفاده (طی سالهای1392-1385) چون سطح معناداری مشاهده شده از مقدار خطای پیش بینی شده کوچکتر می باشد لذا با 95% اطمینان می توان قضاوت نمود استفاده از اوراق آتی سبب افزایش بازدهی شرکتها شده است. شرکتهایی که از اوراق تبعی استفاده کرده اند برای قبل و بعد از استفاده (طی سالهای 1392-1385) چون سطح معناداری مشاهده شده از مقدار خطای پیش بینی شده بزرگتر می باشد لذا شرکتهایی که از اوراق تبعی استفاده کرده اند تفاوت معنی داری در بازدهیشان قبل و بعد از استفاده رخ نداده است. همچنین سطح معنی داری کوچکتر از 0.05 نشان می دهد که دو متغییر در توزیع متفاوت می باشند، یعنی شرکتهایی که از اوراق آتی استفاده کرده اند (طی سالهای 1392-1389)بازدهی بیشتری نسبت به شرکتهای مشابه که از اوراق آتی استفاده نکرده اند بدست آورده اند. همچنین شرکتهایی که از اوراق تبعی استفاده کرده اند (طی سالهای 1392-1389)بازدهی بیشتری نسبت به شرکتهای مشابه که از اوراق آتی استفاده نکرده اند بدست آورده اند. این یافته ها نشان می دهد که استفاده از اوراق مشتقه توسط بازار درک شده و بازده مثبت آن بر حجم مبادلات باعث افزایش تقاضا و بهبود بازده سهام شرکتهای دارنده اوراق مشتقه شده است.

اوراق تبعی، اوراق آتی، بازدهی سهام