اباذر ماکویی

گیاه تراریخته به گیاهی اطلاق می شود که ساختار ژنتیکی آن از طریق مهندسی ژنتیک تغییر یافته باشد. این تغییر معمولاً جهت بهبود مقاومت گیاه به برخی آفات یا بیماری های گیاهی و برای بهبود عملکرد گیاه و بهره وری کشاورز صورت می گیرد. غالباً هدف از مهندسی ژنتیک در گیاهان انتقال یک یا چند ژن به گیاه می باشد که در صورت موفقیت یک ویژگی جدید به گیاه می بخشد. این ویژگی جدید معمولاً در گیاهان هم خانواده یافت نمی شود. به همین دلیل انتقال ژن یا ژنهای عامل این ویژگی، که گاهی در گیاهان غیر هم خانواده یا حتی موجود زنده ی دیگر مانند یک گونه باکتری موجود می باشد، ازطریق روشهای متداول اصلاح نباتان محقق نخواهد شد. نمونه های استفاده از گیاهان تراریخته با صفتی چون مقاومت به یک آفت، بیماری یا خشکی را می توان در کشاورزی مدرن یافت. گیاهان تراریخته در صنعت داروسازی جهت تولید صنعتی برخی ترکیبات با کاربرد پزشکی نیز استفاده می شوند. علیرغم فواید بسیار و به تبع آن علاقمندان زیاد در بین محققین و کشاورزان، استفاده از گیاهان تراریخته منتقدینی دارد. این انتقادات براساس ملاحظلات اکولوژیکی و اقتصادی می باشد چرا که موجودات تراریخته غالباً به درخواست ابداع کنندگان آنها تحت قوانین مالکیت معنوی محافظت می شوند. این منتقدین همچنین به بحث سلامت مواد غذایی تولید شده با گیاهان تراریخته می پردازند. یکی از جدیدترین مباحث دنیا در حوزه کشاورزی، زیست شناسی و شیمی، تولید داروها و واکسن ها با استفاده از ترکیبات جدید گیاهان و سایر جاندارن می باشد. این دانش های سالهاست که در کشورهای پیشرفته جهان در حال استفاده می باشد و این کشورها از گیاهان و سایر جاندارن در زمینه دارو بهره می گیرند. با توجه به شرایط دشوار آزمون گیاهان و تاثیرات مثبت و منفی آن ها برانسان ها و دیگر موجودات زنده شاهد این هستیم که در کشورهای پیشرفته برای تهیه واکسن ها از گیاهان استفاده می شود، اما در هنوز روش شناسی، میزبان پذیری، مزایا و معایب داروهای گیاهای تأیید نشده است.شبیه سازی، جداسازی و انتقال میزبان توسط مهندسان ژنتیک در مراحل ساخت داروهای گیاهی بسیار با اهمیت است. در حال حاضر، پژوهش گران در حال بررسی امکان استفاده از گیاهان تریخته برای تولید این واکسن ها و پروتئین های دارویی هستند. با این روش ممکن است تولید این مواد ارزان تر، راحت تر و قابل دسترس تر باشد. قیمت داروها و واکسن هایی که از این روش بدست می آیند نیز در مقایسه سایر روشهای موجود بسیار پایین تر می باشد. همچنین پرتئین تولید شده در گیاهان از نظر بیولوژیکی فعال است و خطر آلودگی با مواد عفونت زا یا تب زا، سموم و ویروس ها را ندارد. واکسن بیماری های عفونی روده و معده در گیاهانی مانند سیب زمینی و موز تولید شده است.

تراریخته، انتقال ژن، واکسن، دارو، اصلاح نباتات