محمود قربانزاده نقاب - استادیار مجتمع آموزش عالی شیروان، گروه بیوتکنولوژی
محمد زارع مهرجردی - استادیار مجتمع آموزش عالی شیروانف گروه بیوتکنولوژی

بادام قدیمی محصول خشکباری است که امروزه بالاترین میزان تولید را در میان این نوع محصولات به خود اختصاص می دهد. تخمین تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های مناطق مختلف جغرافیایی اطلاعات با ارزشی را درباره نگداری و استفاده از رژیم پلاسم دست نخوره موجود در هر منطقه را در اختیار اصلاحگران قرار می دهد. به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ژرمپلاسم بادام، 29 ژنوتیپ از مرکز تحقیقات کشاورزی مشهد و مرکز سیساب بجنورد جمع آوری گردید. ژنوتیپ ها توسط 10 نشانگر مولکولی ISSR مورد بررسی قرار گرفتند. از میان 110 باند تکثیر یافته تعداد 102 باند چند شکلی نشان دادند (92/5 درصد). میانگین تعداد جایگاه های چند شکل تکثیر شده به ازای هر آغازگر 11 عدد بود. نتایج حاصل از تجزیه کلاستر نشان داد که این نشانگر قادر به تشخیص ژنوتیپ ها از یکدیگر است. براساس فاصله ژنتیکی نی در ضریب 0/31 ژنوتیپ ها به پنج گروه تفکیک شدند. هیچ ارتباط خاصی بین قرارگیری ژنوتیپ ها در گروه های پنج گانه بر مبنای تقسیم بندی های جغرافیایی وجود نداشته و ژنوتیپ ها بطور مستقل از این عوامل طبقه بندی شده اند. بر طبق نتایج بدست آمده ارقام Kash5 و Boj دارای بیشترین فاصله ژنتیکی و ارقام Kash5 و Tur4 دارای بیشترین شباهت ژنتیکی (0/57) می باشند. گروه ژنوتیپ های فرانسه با گروه ژنوتیپ های ایرانی به خصوص ژنوتیپ های تربت کمترین فاصله را داشت. شاخصهای تنوع، نشان داد که عمده تنوع درون جمعیتها است و این مقدار در داخل جمعیت تربت از بقیه گروه ها بیشتر است. شاخص های تنوع نشان داده است. براساس این نتایج به نظر می رسد تنوع ژنتیکی نسبتاً بالایی در رژیم پلاسم بادام موجود در خراسان وجود دارد و شاید بتوان از این نوع تنوع برای برنامه های به نژادی بادام استفاده کرد.

بادام، تنوع ژنتیکی، شاخص تنوع و ISSR