بررسی و ارزیابی وضعیت کاربری اراضی شهرستان خوی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و تحلیل سلسله مراتبی(AHP) (مطالعه موردی: بخش صفاییه)

برنامه ریزی کاربری اراضی در واقع مجموعه فعالیت هایی است که محیط انسانی را مطابق خواسته ها و نیازهای جامعه سامان می بخشد و این مقوله هسته اصلی برنامه ریزی منطقه ای را تشکیل می دهد. این برنامه ریزی به عنوان محصول نهایی فرایند برنامه ریزی فضایی، به دنبال ارائه الگوی مطلوب کاربری زمین و تعیین اولویت های توسعه ای با توجه به ظرفیت هاست. این فرایند در غالب مطالعات صورت گرفته براساس تحلیل روند گذشته و تعمیم آن به آینده است که به دلیل عدم قطعیت شرایط و ویژگی های منطقه ای، با تعارض های ذاتی همراه است. از این رو در این مطالعه سعی شده است وضعیت کاربری های مختلف در وضع موجود و میزان اختصاص آن به فعالیت های گوناگون در بخش صفاییه مورد شناسایی قرار گیرد و تناسب یا عدم تناسب آن را مورد ارزیابی قرار دهد. در این پژوهش که با روشی توصیفی_تحلیلی و براساس توان سنجی اراضی نگاشته شده است مراحل کار بدین ترتیب صورت پذیرفت:1_ شناخت وضع موجود اراضی و میزان سرانه آن2_ توانسنجی مناطق و مشخص کردن توان بالا اراضی در محیط GIS،با روش نظر سنجی از کارشناسان و تحلیل سلسله مراتبی3_ مشخص کردن محدودیت های اکولوژیک و قانونی براساس ایجاد حریم های قانونی استاندارد4_ استخراج اطلاعات نهایی به دست آمده در قالب نقشه و تحلیل کمی و کیفی آن. پس از انجام مراحل ذکر شده نتایج تحقیق حاکی از آن است که 1_ در وضع موجود بخش صفاییه، بغیر از کاربری های مسکونی، در سایر کاربری ها باکمبود فضای مورد نیاز مواجه اند. بطوریکه در مجموع مساحت موجود کاربری های این بخش که 1231.43کیلومتر مربع می باشد، با حدود 17.548 کیلومتر مربع کمبود فضای برآورد شده مواجه است.2_ سطوح کمی از اراضی بخش صفاییه توان بالا برای کاربری های مختلف دارد. بطوریکه 360.06کیلومتر مربع و تنها حدود 29 درصد از اراضی، توان بالا برای فعالیت های مختلف دارد.3_ از 64 روستا واقع دربخش صفاییه 16 روستا و نیز تنها شهر این بخش (زر آباد) با محدودیت گسترس روبه رو هستند که باید با مدیریت صحیح از تخریب اراضی اطراف آنها و تغییر کاربری آن جلو گیری شود.

Keywords:

ارزیابی , کاربری اراضی , سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) , بخش صفائیه