امید فتحعلی پور - گروه علوم و مهندسی آب، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
داود خدادادی دهکردی - گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران- نویسنده مسئول
علی عصاره - گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

در سال های اخیر عوامل متعدد و گوناگونی کیفیت منابع آب استان خوزستان را بطور عام و رودخانه دز را بطور خاص به چالش کشانده است که ازجمله مهمترین این عوامل وقوع پدیده خشکسالی، اجرای طرح های توسعه کشاورزی، افزایش حجم پساب و منابع آلاینده، انتقال آب از سرشاخهها و رشد جمعیت می باشد .در این مطالعه کیفیت آب رودخانه دز از نظر آبیاری تحت فشار مورد بررسی قرار گرفته است .بدین منظور پس ازانتخاب هفت ایستگاه آبسنجی در طول مسیر رودخانه، آمار پانزده سال شامل: ده سال 83-92 جمع آوری شد و مورد بررسی قرار گرفت .سپس نتایج با استانداردهای ویلکوکس و رهنمودهای آب آبیاری آیرز و وستکات مورد بررسی و طبقه بندی قرار گرفت .در طبقه بندی ویلکوکس در طی یازده سال، ایستگاه های سپید دشت سزار، سپید دشت زاز، تنگ پنج سزار و دزفول در کلاس C2-S1 قرار گرفت .در نتیجه از نظر نسبت جذب سدیمی در محدوده کم خطر و از نظر شوری در محدوده آبهای کمی شور قرار دارد که برای کشاورزی تقریبا مناسب هستند. ایستگاه تنگ پنج بختیاری نیز در سال های 83-84، 84-85،85-86، 88-89 و 91-92 در کلاس C2-S1 و در سال های 86-87، 87-88، 89-90، 90-91، 92-93 و 93-94 در کلاس C3-S1 قرار گرفت. همچنین ایستگاه های حرمله و بامدژ در کلاس C3-S1 قرار گرفتند که از نظر نسبت جذب سدیمی در محدوده کم خطر و از نظر شوری در محدوده آبهای شور قرار می گیرند که در نتیجه با تمهیدات مناسب و مدیریت کنترل شوری و استفاده از زهکشی مناسب زمین برای کشاورزی مشکلی بوجود نمی آورند. از نظر رده بندی کیفیت آب آبیاری به روش فائو، میزان سدیم، کلسیم، منیزیم و سولفات متداول است و در استفاده از بیکربنات در همهایستگاه های مورد بررسی با محدودیت متوسط مواجه خواهیم بود. از نظر کلر نیز فقط در ایستگاه بامدژ با محدودیت مواجه خواهیم بود.

رودخانه دز، کیفیت آب، طبقه بندی ویلکوکس، آیرز و وستکات