حمیدرضا پرهام مهر - عضو هیئت علمی دانشگاه ملی زابل، گروه حقوق، ایران
ایمان ضیاجلدی - عضو هیئت علمی دانشگاه ملی زابل، گروه حقوق، ایران
علی آذریان - عضو هیئت علمی دانشگاه ملی زابل، گروه حقوق، ایران

حقوق خانواده تاحد زیادی ناشی از ارزش و مقام والای خانواده است. خانواده هسته مرکزی اجتماع است و نخستین اجتماعی است که شخص در آن گام می نهد و آداب زندگی و اصول و رسوم اجتماعی را فرا می گیرد. حقوق خانواده یکی از مهمترین و جالبترین بخش های حقوق مدنی است که جنبه حقوقی صرف ندارد، بلکه آمیخته با مسائل اجتماعی و اخلاقی و مذهبی است و بیشتر قواعد آن مربوط به نظم عمومی و اخلاق حسنه است. لذا ضرورت دارد مواردی در خصوص تشکیل خانواده و روابط حقوقی بین زن و مرد بررسی شود. موضوع حراست از خانواده وادامه زندگی مشترک زن و مرد در طول تاریخ همیشه مورد توجه بوده است. اسلام به عنوان یکی از مکاتب حقوقی با ارائه راهکارهای مناسب توانسته است از حقوق طرفین عقد نکاح و استحکام زندگی مشترک پشتیبانی کند از جمله این راهکارها شروط ضمن عقد می باشد. قبل از انقلاب اسلامی در دفاتر نکاح صرفاً اجرای عقد ثبت می گردید ولی بعد از انقلاب اسلامی با دستور مراجع ذیصلاح شروطی را به عنوان شروط ضمن عقد در دفاتر نکاحیه چاپ کردند که طرفین عقد نکاح باید به تناسب موضوعیت در صورت قبولی آنرا امضا کنند. گنجاندن شرط یا شروطی در ضمن عقد نکاح، ذاتاً نه منبع شرعی دارد و نه ایراد قانونی، بلکه می توان گفت در برخی موارد مطلوبیت و حتی ضرورت دارد و می تواند در تثبیت بنیان خانواده و ترویج ارزش های پایدار اجتماعی نقش مهمی ایفا کند. اما نکته اساسی و قابل توجه در این زمینه آن است که وضع شرط در ضمن عقد نکاح، تابع احکام و مقررات خاصی است که موجب می شود شروط ضمن عقد نکاح، فراتر از قواعد واصول حاکم بر نکاح نباشد. در واقع، وضع شرط در ضمن عقد به منظور استحکام هرچه بیشتر آن صورت می گیرد، لذا اگر شرطی با این وضع در تنافی باشد، اعتبار لازم را نداشته و نافذ نخواهد بود.

نکاح، شرط، شرط ضمن عقد، انحلال نکاح