روناک احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد،دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
قدرت اله حیدری - استادیار گروه مرتع،عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

اعمال مدیریت صحیح و کارامد اکوسیستم های مرتعی مستلزم داشتن اطلاعات کافی از میزان شدت چرا و تاثیر آن بر تنوع و غنا و ویژگی های مختلف گونه های گیاهی مراتع است. این مطالعه به منظورمقایسه سه نوع مدیریت فرق، چرای متوسط و چرای شدید درمرتع قشلاقی چقاکدو انجام شد. نمونه برداری به روش سیستماتیک تصادفی درهر سایت چرایی انجام شد. درهرسایت چرایی سه ترانسکت 100متری به طور تصادفی مستقر و در طول هر ترانسکت،10 پلات یک متر مربعی با فاصله10 متراز هم قرار داده شدند. ویژگی های مورد بررسی شامل تولید، درصد پوشش، فرم های رویشی(گندمیان، پهن برگان و بوته ای ها) شکل های زیستی(کاموفیت ها، همی کریپتوفیت ها، تروفیت ها، ژئوفیت ها و کریپتوفیت ها) خوش خوراکی گونه ها(کلاسI خوش خوراک) کلاسII (مطلوب) و کلاسIII (غیر خوشخوراک) شاخص های غنا(مارگالف و منهینیک) و تنوع(شانون وینروسیمپسون) بود تجزیه داده ها در محیط SPSS انجام شد و مقایسه ویژگی های ترکیب گیاهی و شاخص های تنوع و غنا بین سایت های باشدت های چرایی مختلف توسط آزمون دانکن صورت پذیرفت. نتایج حاصل از محاسبه شاخص های تنوع و غنا نشان داد که مقدار عددی این شاخص ها درسایت فرق بیشترین مقدار و در سایت با چرای شدید کمترین مقدار را دارد تمامی شاخص های مورد استفاده متنوع بودن و غنی بودن عرصه فرق را درمقایسه با عرصه تحت چرای سنگین تایید کرده و ازمون آماری دانکن نیز معنی دار بودن اختلاف بین این سه سایت را از لحاظ تفاوت درمیزان تنوع در سطح آماری یک درصد به اثبات رساند. ویژگی های شاخص سایت فرق شامل: همی کرپیتوفیت ها، کریپتوفیت ها،ژئوفیت ها، گیاهان کلاسI، گندمیان چندساله و فورب ها است ویژگی های شاخص سایت چرای متوسط حد واسط دو سایت قرق و چرای شدید بود از جمله ویژگی این منطقه وفور گیاهان کلاس II بود و ویژگی های شاخص سایت چرای شدید شامل: گندمیان یکساله، تروفیت ها، بوته ای ها و گیاهان کلاسIII بود. به طور کلی چرای شدید دام باعث کاهش غنا و تنوع گونه ای شده است که به دلیل تاثیر منفی بر پایداری اکوسیستم باید مورد توجه مدیران مرتع قرار گیرد.

فرق،چرای متوسط، چرای شدید، شاخص تنوع و غنا