محمد رضا اوراضی زاده - مربی پژوهش، موسسه تحقیقات چغندر قند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
مسعود احمدی - استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
مجید محرم زاده - مربی پژوهش مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل

اصلاح ارقام مقاوم به ساقه روی (بولتینگ) برای کشت پاییزه چغندرقند یکی از اهداف مهم به نژادگران است. در این پروژه از 14 فامیل نیمه خواهری که تحمل آنها نسبت به بولتینگ در دزفول محرز شده بود استفاده شد. در تیر ماه سال 1391 از هر فامیل در قطعات ایزوله 283 فامیل جدید تهیه شد. در پاییز همین سال ارزیابی مقاومت فامیل های جدید به همراه سه ژنوتیپ به عنوان شاهد نسبت به بولتینگ در دو منطقه مغان و کاشمر که زمستانی سردتر از دزفول دارند انجام شد. با توجه به شرایط آب و هوائی منطقه کاشمر که زمستان های سردتر از دزفول اما ملایم تر از مغان دارد، دامنه تغییرات بروز پدیده بولتینگ در فامیل ها از صفر تا 100 درصد مشاهده شد. فراوانی فامیل هائی که بوته های به ساقه رفته نداشتند برابر با 61 فامیل بود. درصد بولتینگ در ارقام شاهد موناتونا ، رسول و ائودورو به ترتیب برابر با 3/22، 56/46 و صفر درصد بود. نتایج مغان نشان داد همه فامیل ها بیشتر از 50 درصد ساقه روی داشتند و دامنه تغییرات بولتینگ از 50 تا 100 در صد بود. در ارقام شاهد موناتونا ، ائودورو و رسول به ترتیب 68/ 97، 100،97/92درصد ساقه روی داشتند. بر اساس نتایج هر دو منطقه، فامیل هایی که در کاشمر درصد بوته های به ساقه رفته آنها صفر و در مغان کمترین درصدبولتینگ در آنها مشاهده شده بود شناسایی و گزینش شدند و به دوره های اصلاحی بعدی راه یافتند.

چغندرقند، بولتینگ، غربال، فامیل های نیمه خواهری