عیسی نخعی کمال آبادی
محمد احمدی
غلامرضا مروجی

مقابله با سوانح ناشی از مواد خطرناک با جلوگیری از آتش سوزی یا دیگر عملیات اضطراری معمولی تفاوت بسیار زیادی دارد و بسته به نوع ماهیت خطر، تجهیزات حفاظتی و اطلاعات متفاوتی مورد نیاز است. در بیشتر موارد به علت عدم اطلاع و مهار نشدن به موقع سانحه، بر عمق فاجعه افزوده شده است. شناسایی ماده خطرناک و کسب اطلاعات درباره مشخصات آن می تواند در همان مراحل ابتدایی برای مسلط شدن بر اوضاع منطقه خطر، کمک شایانی نماید. از سوی دیگر کنترل و ردیابی حمل و نقل این محموله ها به منظور پیشگیری از رخ دادن سانحه، بسیار حائز اهمیت است.با وجود قوانین و مقررات ویژه برای حمل و نقل مواد خطرناک، کنترل های موجود توسط عوامل انسانی نمی تواند اطمینان لازم را در این زمینه ایجاد نماید و اثربخشی لازم را داشته باشد. با توجه به حجم ترافیک شهر تهران و شرایط فوق، استفاده از مکانیزاسیون و سیتمهای هوشمند حمل و نقل در این حوزه، اجتناب ناپذیر می باشد.در این مقاله ضمن اشاره به اهمیت و نقش تعیین کننده سامانه های هوشمند حمل و نقل در نقل و انتقال محموله های خطرناک در محدوده شهری، فناوری های مختلفی که می توانند در زمینه کنترل و پیشگیری از سوانح در هنگام حمل و نقل آنها و اقدام به موقع در زمان بروز حادثه در محدوده های شهری مورد استفاده قرار گیرند، شامل دوربین‏ها و سیستم خودکار قرائت پلاک خودرو، سیستم‏های مبتنی بر تگ و دستگاه قرائت، سیستم‏های موقعیت‏یاب جهانی و فناوری‏های دیجیتال تلفن همراه تشریح گردیده و مزایا و معایب هر یک بیان می گردد.در نهایت با معرفی زیرساخت ها و سامانه های هوشمند موجود در سطح شهر تهران، نحوه استفاده از آنها در مدیریت بهتر و اثربخش تر حمل و نقل کالاهای خطرناک و تعامل و اشتراک اطلاعات بین سازمان ها و ارگانهای زیربط بررسی خواهد گردید و مشکلات واقع در استقرار یک سامانه یکپارچه در جهت تسهیل استفاده از زیر ساخت های موجود بیان می گردد.

سامانه های هوشمند حمل و نقل، مواد خطرناک ، کلان شهر تهران، ANPR، RFID