احمد ربانی خواه - عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه پیام
فریبا علیزاده طوسی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و معارف نهج البلاغه دانشگاه بین المللی امام رضا (علیه السلام)..

عبادت از جمله عواملی است که انسان را از صفات رذیلهای چون حرص و طمع، دروغ،خودخواهی و دلبستگی به امور مادی دور می کند و زندگی توأم با آرامش روان را به ارمغانمی آورد. راهکاری که حضرت در نامه 69 به حارث همدانی ارائه می کنند امر به خدعه در عبادتاست: «خادع نفسک للعباده». در این نوشتار با استفاده از روش کتابخانه ای با تحلیل روایی، نخست معنای واژگانی «خدعه» با کلمات هم معنا مانند کید و مکر بررسی شده است. در سایه این بررسی و سنجش شباهت های میان این واژگان نشان داده ایم که این واژگان در افعال خیر و شر جنبهابزاری دارد و بدون در نظر گرفتن شرایط و سیاق کلام نمیتوان برای آن ها بار معنایی مثبت و یامنفی در نظر گرفت. همچنین با بررسی تعاریف نفس و ویژگی های آن تاکید شده که برای تعلیمروح و نفس انسان و مطیع ساختن آن، آداب خاصی وجود دارد.

خدعه، نفس، عبادت، امام علی (ع)، نهج البلاغه