برهان منصوری - دانشجوی دکترای سم شناسی، مرکز تحقیقات بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج
سیدعلی جوهری - کمیته تحقیقات دانشجوی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج

زمینه و هدف: در عصر حاضر، به دلیل کاربردهای گسرتده نانوذرات نقره ورود آنها به محیط زیست افزایش یافته است. در این راستا، ورود این نانومواد به محیط زیست قابلیت تأثیر بر موجودات زنده از جمله ماهی ها را خواهد داشت. از این رو هدف از این مطالعه، بررسی آسیب شناسی بافتی ناشی از نانوذرات نقره بر بافت آبشش ماهی گورخری (Danio rerio) می باشد. روش بررسی: در این تحقیق، چهار غلظت غیرکشنده نانوذرات نقره استفاده شد که عبارت بودند از: 0/0015، 0/0035، 0/0075 و 0/015 میلی گرم در لیتر، همچنین گروه شاهد درنظر گرفته شد. برای انجام مطالعه بافت شناسی کلاسیک، نمونه ها آماده سازی و رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین شده و بوسیله میکروسکوب نوری عکس برداری صورت گرفت. یافته ها: بررسی های آسیب شناسی بافت آبشش نشان داد که در برابر نانوذرات نقره عوارضی نظیر: خمیدگی تیغه های ثانویه، هاپیرتروفی تیغه های ثانویه، افزایش ترشح موکوس، افزایش بهم جسبیدگی در لاملاهای ثانویه، هایبرپلازی و در نهایت نکروز افزایش می یابد. اگرچه تغییرات آسیب شناسی بافتی مشاهده شده در تمامی گروه ها وجود داشت، اما شدت این تغییرات با افزایش غلظت نانوذرات نقره افزایش یافت. بحث و نتیجه گیری: با توجه به تغییرات ایجاد شده در بافت آبشش ماهی گورخری در غلظت های مختلف نانوذرات نقره در مقایسه با گروه کنترل همچون هایپرپلازی، هایپرتروفی و در نهایت نکروز، می توان گفت، نانوذرات نقره می تواند اثرات قابل توجهی بر بافت آبشش ماهی داشته باشد. برای همین مطالعات آسیب شناسی می تواند به عنوان ابزار ساده و مناسبی جهت ارزیابی تأثیر آلاینده های محیطی بر ماهی ها استفاده شود.

آسیب شناسی بافتی، هایبرتروفی، نکروز، نانوذرات نقره، ماهی گورخری