سیما پورهاشمی - دانشجوی دکترای ژئومورفولوژی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
علی اصانلو - عضو هیأت علمی دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران
محمدرضا منصوری دانشور - دانشجوی دکترای اقلیم شناسی در برنام هریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان
حمید نژادسلیمانی - کارشناس ارشد ژئوموفولوژی در برنامه ریزی محیطی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، ایران

همسایگی استان خراسان رضوی با دو کشور افغانستان و ترکمنستان، علاوه بر ایجاد تبعات فرهنگی و اقتصادی در شهرهای مرزی، آنها را با چال شهای امنیتی به ویژه در بحث تقویت پدافند غیرعامل شهری مواجه ساخته است. از اساس ی ترین عواملمربوط به چال ش های امنیتی در اینگونه از شهرهای مرزی، فقدان شناسایی کامل فاکتورهای جغرافیایی به ویژه مشخصات توپوگرافی و ژئومورفولوژیکی در تدوین اصول و راهبردهای پدافند غیرعامل شهری م ی باشد. شناسایی توا ن ها و تنگناهای محیطی می تواند نقش مؤثرتری را نسبت به اصول طراحی و پدافند غیرعامل در این شهرها ایفا کند. بررسی توپوگرافیکی مناطقو شهرهای مرزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است که اگر مورد بی توجهی قرار گیرد هم توان های بالقوه در کاربری های امنیتی برای ایجاد مراکز حساس نظامی کشور مورد غفلت قرار می گیرد و هم آسیب پذیری جوامع انسانی و بافت کالبدی این شهرها را در طول زمان افزایش خواهد داد.شهر زاوین در شمال استان خراسان رضوی یکی از شهرهای نزدیک به مرز ایناستان تلقی می شود که دارای ویژگ ی های توپوگرافیکی خاصی است.هدف اصلی این تحقیق بررسی توا ن های توپوگرافیک و ژئومورفولوژیک منطقه با رویکرد پدافند غیرعامل و تحلیل چال ش های امنیتی و مشکلات توپوگرافیکی محدوده مورد مطالعه با استفاده از GIS و ارائه راهبردهای مبتنی بر اصول پدافند غیرعامل برای استفاده از توان های محیط طبیعی م ی باشد. از نتایج این تحقیق می توان به این مورد اشاره کرد که شک ل گیری فرم شهری در ابعاد پراکنده و غیرمتمرکز کنونی شهر زاوین، به نحوی است که هسته های سه گانه شهر از منظر پدافندی با مقاوم سازی و توانمندسازی بافت و نیز تبدیل مسیرهای خطی دسترسی به گراف شبکه ای در وضع موجود، قابل قبول خواهد بود.

شهرهای مرزی، پدافند غیرعامل، توان های توپوگرافیک، چالش های امنیتی، استان خراسان رضوی