رویا ارشادپور - گروه اتاق عمل، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی جهرم، جهرم، ایران
هادی زارع مرزونی - مرکز تحقیقات ایمنولوژی، گروه ایمنی شناسی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
نوید کلانی - گروه بیهوشی ، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی جهرم، جهرم، ایران

مقدمه: امروزه مصرف بی رویه دارو و به طور کلی خود درمانی از جمله بزرگ ترین مشکلات بهداشتی ، اقتصادی و اجتماعی جامعه محسوب می شود به گونه ای که بررسی ها نشان می دهند میزان تجویز داروها با جمعیت کشور و وضعیت اپیدمیولوژیک بیماری ها همخوانی ندارد و تاش های صورت گرفتهبرای اصاح این الگو از موفقیت چندانی برخوردار نبوده و نظام دارویی کشور همچنان با مشکل مصرف بی رویه و خود سرانه دارو روبرو است. لذا در شرایطفعلی، شناخت علل مصرف خود سرانه دارو و ارائه راهکار برای کاهش و کنترل آن، از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.روش کار: مقاله حاضر به روش مروری با بررسی 100 مقاله و 20 کتاب، حاصل از جستجو در منابع الکترونیکی و کتابخانه ای معتبر ، نظیر ،Scopus ،Pubmed OSD ،DOA ،Wos،Google Scholar تدوین شده است. یافته ها: تحقیقات بیانگر آن است که اغلب خانواده های ایرانی به صورت روزانه مصرف کننده دارو هستند و بر اساس گزارش های منتشر شده، مسکن ها،قطره های چشمی و آنتی بیوتیک ها به ترتیب بیشترین میزان مصرف خودسرانه دارو را به خود اختصاص می دهند. مصرف خود سرانه دارو علل متنوعی را در بر می گیرد، عواملی نظیر نگهداری دارو در منزل، اعتقاد به بی خطر بودن مصرف خود سرانه داروها، نداشتن فرصت کافی جهت مراجعه به پزشکبرای رفع مشکل، تحویل دارو بدون تجویز پزشک توسط داروخانه ها ، بی اعتمادی به کیفیت دارو و ترجیح دادن داروهای خارجی به ایرانی از عوامل مه ممصرف خودسرانه داروها می باشد. نتیجه گیری: واقعیت آن است که فلسفه مصرف خودسرانه دارو بیش از آن که با خصوصیات افراد مصرف کننده دارو مرتبط باشد با روش ارائه و نمایشمشکلات بهداشتی و دسترسی به مراقبت های بهداشتی مرتبط است و عواملی خارج از اراده فرد ، بر انجام این عمل دخالت دارد ؛ کاهش دسترسی افراد به دارو از طریق نظارت مداوم بر امر توزیع دارو در داروخانه، افزایش آگاهی پزشکان در رابطه با تجویز منطقی داروها ، افزایش کیفیت داروهای تولید داخلی و تدوین برنامه های آموزشی موثر جهت افزایش آگاهی و ارتقاء نگرش و عملکرد افراد با استفاده از روش ها و وسایل آموزشی مختلف می تواند در زمینه منطقی کردن مصرف داروها در کشور راهگشا باشد.

مصرف خود سرانه دارو، خود درمانی، راهکار