داریوش شاه بهرامی

در سال های اخیر هویت از جایگاهی مهم در علوم اجتماعی برخوردار شده است. در روابط بین الملل نیز به طور خاص از دهه 1990 تاکنون مباحث متعدد و دامنه دار حول هویت مطرح شده است. هویت در عرصه سیاست بین الملل و در نتیجه بر مقوله قدرت در روابط بین الملل چه تاثیری دارد. در پاسخ به این سوال استدلال اصلی این مقاله این است که با تغییر عرصه سیاست بین الملل و در نتیجه توسعه مفهوم هویت از قالب تئوری های سنتی و کلاسیک واقع گرایی و مدرن به قالب جدید پسا مدرن از حالت شفافیت و یک وجهی خارج و حالت مکدر و چند وجهی پیدا نموده است به نحویکه از حالت نظام یافته سنتی که در چارچوب مرجعی خاص قابل تعریف و تبیین بود. در شرایطی که نمی توان مرجع و تعریف شفاف و مشخص یافت و به دنبال آن اشکال و ابعاد دامنه و مکانیسم های اعمال قدرت بسیار متنوع و پیچیده نشده است چون قدرت یک برساخته اجتماعی است که با تغییر بستر اجتماعی روابط بین الملل برداشت از آن و شکل آن نیز تغییر می کند قدرت دیگر صرفا بر مبنای سرزمین و عوامل مادی تعریف نمی شود بلکه بر عوامل غیرمادی مثل هنجارها گفتمان ها دانش و اطلاعات نیز متکی است و از طرفی تکنولوژی ضمن تغییر نظم سلسله مراتبی گذشته و شکل دهی هویت های جدید بر قدرت توانایی ها ایده ها و اولویت ها و منافع دولتها و افراد تاثیر شگرفی بر جای گذاشته است. قدرت یک مفهوم مورد منازعه است چون در شکل های مختلف اعمال و جلوه های متنوعی دارد.لذا تعریف و درک یکسانی از آن وجود ندارد . بنابراین می توان گفت با در نظر گرفتن مفهوم هویت در بحث درباره مقوله قدرت به گونه ای بوده که می توان از پیدایش پدیده ای به نام قدرت هویت بخشی ها نام برد. به این منظور ابتدا در مقدمه بحث اهمیت هویت در دهه اخیر و مباحث فرا نظری در باره آن در روابط بین الملل می پردازیم. سپس مفهوم هویت را به طور خاص مد نظر قرار داده می کوشیم دقایق بحث درباره آن را مشخص سازیم. در ادامه در دو بخش ابتدا به تاثیرات سیاسی هویت بر مقوله قدرت تا نشان دهیم هویت چگونه منجر به تحول مقوله قدرت در روابط بین الملل و نیز روابط بین الملل به عنوان حوزه ای از دانش بشری شده است.

قدرت – هویت – قدرت هویت محور – روابط بین الملل – سازه انگاری – امنیت