یونس بادآور نهندی - دانشیار گروه حسابداری واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی واحدتبریز
بابک امانی دادگر - دانشجوی دکتری حسابداری واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی واحدتبریز

قرن بیستم در ابتدا و انتهای خود شاهد دو انقلاب آغازین را پس از جنگ جهانی اول هنری فورد و آلفرد اسلون پی ریزی کردند که منجر به تولید انبوه و پایان عصر تولید دستی بود و انقلاب دوم توسط ایچی اهنو در شرکت خودروسازی تویوتا صورت گرفت که با محوریت حذف اتلاف، اتمام عصرتولید انبوه و زایش تولید ناب بود. واژه ناب و اصول ناب برای اولین بار توسط ومک و جونز ابداع گردید که خلاصه آن در کتابی با عنوان تفکر ناب در سال 1981 آورده شده است. روشهای سنتی تعیین بهای تمام شده و حسابداری مدیریت برای پشتیبانی از تولید ناب طراحی نشد اند. آنها برای تولید انبوه سنتی و تولید مبتنی بر نیروی کار طراحی شده اند. آنها برای تولید انبوه سنتی و تولید مبتنی بر نیروی کار طراحی شده اند. آنها با تولید ناب ارتباطی ندارند. برای آنکه تولید ناب در دوره های بلند مدت موفقیت آمیز باشد، ضرورت دارد روشهای نوینی که بطور فعال از تفکر ناب حمایت می نمایند، جایگزین گردند. لذا حسابداری ناب باید جایگزین سیستمهای اندازه گیری و حسابداری سنتی گردد. تولید کنندگان پیشرو، روشهای تولید نام را معرفی می نمایند. تا بازار خود را توسعه دهند، به مشتریان خدمات بیشتری ارائه کنند، ضایعات پرهزینه را کاهش دهند و سازمانهای چابکی را بنیان نهند که آمادگی مواجهه با چالشهای آینده را داشته باشند. در این مجال مختصر سعی بر این است ابعادی از حوزه حسابداری ناب بعنوان وسیله گزارشگری متناسب با تولید ناب و مفاهیم مربوطه در این حوزه مورد کنکاش قرار بگیرد. با مطالعه مفاهیم مربوط به حسابداری ناب نتیجه می گیریم، با توسعه تجارت و فناوری و گشایش بازارهای جدید فرا روی شرکتها و نیاز آنها به پاسخگویی در برابر این تحولات و تامین نیازهای مشتری و در واکنش به صدای مشتری، سیستم حسابداری نیز همپای این تحولات زمینه لازم برای ایجاد بستر مناسب برای تربیت و بازآموزی هر چه بیشتر حسابداران در جهت تسلط به محیط تجارت نوین گامهایی برداشته است. بر اساس این نیاز هزینه یابی جریان ارزش را بعنوان روش مناسب برای سیستم تولید ناب معرفی کرده است.

حسابداری ناب، تولید ناب، تفکر ناب، هزینه یابی جریان ارزش، مزیت رقابتی