سیدمحسن حسنی - دانشجوی دکتری و عضو انجمن جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
داود آزادفر - دانشیار گروه جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

توس یکی از قدیمیترین درختان بهجای مانده در جنگلهای هیرکانی است. شیوع پدیده دورگه ای شدن و وقوع پلی-پلوییدی فراوان در جنس توس، سبب ایجاد شباهت و اختلافنظر در شناسایی دقیق تعداد گونه های این جنس در دنیاشده است. در این مقاله از تحقیقات صورت گرفته در زمینه فیلوژنی و جایگاه تاکسونومیکی توس های ایران بر اساستوالی یابی ناحیه فاصله انداز رونویسی شونده داخلی (ITS) و نشانگر بین ژنی trnH-psbA و با به کارگیری روش های نوینمولکولی تشخیص گونه استفاده شده است. در این تحقیقات دیده شد که روش ABGD روش کارآمدی در تعیین وتشخیص گروه های ملکولی درخت فیلوژنی رسم شده بر اساس ناحیه ITS نبود اما بر اساس ناحیه trnH-psbA توانستهمانند درخت فیلوژنی توسها را گروه بندی کند. روشهای GSI و SDP هر دو از گروه های ملکولی تشخیص داده شده دردرختان فیلوژنی با ضریب حمایت بالا حمایت کردند. توس ها در 5 منطقه، آسیای شرقی، مرکزی، ایران، اروپا و امریکایشمالی پراکنش دارند. تحلیل زیستجغرافیایی نشان داده اند که منشأ اصلی توس ها از آسیای شرقی بوده و توس های ایرانیکی از اجداد توس های اروپا هستند. همچنین توس های ایران به همراه گونه B. pendula در یک کلاد قرار نگرفتند و ایننشان از پارافیل بودن توس های ایران و این گونه دارد.

؛DNA بارکدینگ، تعیین حدود گونه، ITS ، ساختارثانویه، ناحیه بینژنی trnH-psbA ، زیست جغرافیایی