فهیمه عرب - کارشناس ارشد مهندسی شیمی شرکت آب و فاضلاب روستایی استان سمنان
محمد نوری سپهر - دکترای بهداشت محیط، استادیار دانشگاه علوم پزشکی ومشاور شرکت آب و فاضلا
محبوبه شهروی - کارشناس بهداشت محیط شرکت آب و فاضلاب روستایی استان سمنان

مقدمه و هدف : آب لازمه تداوم حیات است و هر تلاشی در جهت دسترسی به کیفیت مطلوبتر آن رهنمودی به سوی حفظ سلامت مصرف کنندگان می باشد . پارامترهای متعدد فیزیکی، شیمیایی و باکتریولوژی بطور مستمر در آب شرب اندازه گیری می گردند اما تعیین برخی شاخص ها به منظور ارزیابی کیفیت بهداشتی آب چه از نظر صحت نتایج و چه به لحاظ اقتصادی می تواند مورد توجه قرار گیرد . در سیستم توزیع آب آشامیدنی شاخص HPC به عنوان شاخصی کاربردی و حساس در ارزیابی فرایند تصفیه و سیستم انتقال آب شناخته شده است . این مطالعه به تحلیل نتایج حاصل از سنجش شاخص HPC و چند پارامتر کنترلی از جمله دما، کدورت، کلرباقیمانده و PH پرداخته تا با تعمیم نتایج بتوان در عملکرد سیستم تصفیه و انتقال آب بهبودی حاصل نمود . روش اجرا : این تحقیق در طی پنج ماه متوالی در طول بیش از 1000 کیلومتر از شبکه توزیع آب آشامیدنی 240 روستای تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب روستایی استان سمنان صورت پذیرفته است . نمونه ها بر اساس پوشش جمعیتی و نوع شبکه توزیع آب آشامیدنی انتخاب شده و مراحل نمونه برداری وسنجش شاخص HPC ، میزان کلر باقیمانده ،دما، کدورت و PH در کوتاهترین زمان مطابق با روش های استاندارد آزمایشات آب و فاضلاب و دستورالعمل های مربوطه انجام گرفته است . نتایج حاصله با نمودار های متفاوت در نقاط مختلف شبکه توزیع آب آشامیدنی تجزیه و تحلیل گردیده است . یافته ها : نتایج آزمایشات نشان می دهد از تعداد 1200نمونه بررسی شده %72/2 دارای HPC کمتر از 10cfu/mlمی باشند که در %94 آنها کلرباقیمانده بیش از 0/2 میلی گرم بر لیتر گزارش شده و همگی کدورتی کمتر از1NTU دارند . همچنین %12/1 نمونه ها دارای HPC بین 10 - 100 cfu/ml هستند این در حالی است که مطلوبیت کلرباقیمانده در آنها %94 بوده و 98% آنها دارای کدورتی کمتر از 1NTU می باشند . در %8 نمونه ها HPC بین cfu/ml 100-250 2 بوده که 60% دارای کلرباقیمانده بین 0/2 تا 0/8 میلی گرم بر لیتر همراه با 96% کدورت کمتر از 1NTU هستند . تنها 6/7% نمونه ها دارای HPC بیش از 250cfu/ml می باشند که 89% دارای کلر باقیمانده کمتر از 0/2 میلی گرم بر لیتر گزارش شده اند هر چند در 95% آنها کدورت کمتر از 1NTU می باشد. بحث و نتیجه گیری : با توجه به اینکه نمونه برداری و آزمایشات طبق شرایط استاندارد در پنج دوره متوالی انجام گرفته است تاثیر پارامترهای کنترلی بر میزان HPC در هر دوره قابل ملاحظه می باشد . آزمایشات نشان می دهد میزان کلرباقیمانده بطور مستقیم بر شاخص HPC موثر است . مقادیر بالای HPC با افت میزان کلرباقیمانده به وضوح مشاهده می شود . در شرایطی که کدورت بالاتر از 1 NTU باشد علیرغم حفظ کلرباقیمانده در حد مطلوب میزان HPC کمی افزایش می یابد، هرچند در کدورت های کمتر از 1 NTU تاثیر قابل ملاحظه ای به چشم نمی خورد .

کدورت، شبکه توزیع، روستاهای استان سمنان، HPC