معصومه بیک دولتی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
راهله رجبلو - دانشجوی کارشناسی، هنر و معماری، موسسه آموزش عالی خاوران، مشهد، ایران
سیدعلی سیدیان - استادیار، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

ریشه شکل گیری فرهنگ، هویت و ارزش های هر جامعه را می بایست در وهله اول در خانواده جستجو نمود. خانواده و خانه فضایی است که فرد اولین تجربه زندگی و انسان بودن را در آن کسب می نماید. در جهانی که همواره خطر تحریف هویت از سوی فرهنگ های غربی وجود دارد لزوم حفظ داشته ها، گذشته و هویت برای کشور احساس می شود، لذا کالبد خانه و مقاوم زن به عنوان دو عنصر مهم در شکل گیری خانواده و به تبع آن فرهنگ و هویت جامعه می بایست مورد توجه قرار گیرند. زن در ممقایسه با جنس مخالف، دارای ارزش های ذهنی، روانی و نیازهای فیزیولوژیک متفاوت می باشد. معماری ایرانی همواره به حضور زن در خلق فضا توجه داشته و در جهت پاسخگویی به نیازهای وی، فضایی در خور مقام زن ایجاد نموده است، که نمونه بارز آن را می توان در خانه های ایرانی جستجو نمود. امروزه با پیشرفت در تکنولوژی و صنعت و به تبع آن در نحوه نگرش، شیوه زیست آدمی و دگرگون شدن نقش زن در خانواده، جامعه و حضور فعال در اجتماع، تأثیر وی در ساخت فرهنگ جامعه دو چندان شده است. از این رو می بایست در ساخت خانه و فضای خصوصی زیست بانوان توجه بیشتری لحاظ نمود. در این راستا مطالعه سیر تحول و سرگذشت ساخت خانه و جایگاه زن در شکل گیری گونه خانه ها موثر می نمایاند. در این نوشتار سعی بر آن است سیر تحول خانه و تأثیر ویژگی های زنان به منظور نمایان شدن شاخصه های شکل گیری فرم خانه ها از این منظر، در دوره قاجار و پهلوی مورد مطالعه قرار گیرد. از این رو خانه های شهر بابل به دلیل کمرنگ بودن آن ها در کتب و نوشتارهای معماری، انتخاب گردیده است تا بتوان ارزش های این خانه ها را بیشتر معرفی نمود. چرا که تاکنون نگاه به خانه های این منطقه ناشی از تحلیل های اقلیمی بوده است، و نقش سایر عوامل در شکل گیری آنها نشان داده نشده است. در حالیکه در این پژوهش بررسی ها نشانگر دیده شدن نیازهای زنان در شکل گیری خانه های این منطقه می باشد.

گونه شناسی، خانه، ویژگی های زن، دوره قاجار، بابل