احمد رضا یزدانبخش - دکترا بهداشت محیط، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
محمد منشوری - دکترا مهندسی محیط زیست، استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
رضا علی فلاح زاده - کارشناس بهداشت محیط، مرکز بهداشت شهرستان ابرکوه

دسترسی به آب سالم و دارای کیفیت مناسب از جمله اقداماتی است که تا حدود زیادی تضمین کننده سلامت مصرف کننده و کنترل کننده شیوع اپیدمی های خاص می باشد . آنچه که تضمین کننده سلامت آب است، نظارت مناسب و کافی است که بر مبنای شناخت سیستم، تعیین خطرات و بررسی و به کارگیری راههای پیشگیری از خطرات باشد . استانداردهای مختلفی به ارزیابی ریسک و ارائه راهکار جهت کنترل خطرات موجود در فرایندها پرداخته اند . جامع ترین استاندارد، آن است که به تمام خطرات شناخته شده ( بدون در نظر گرفتن شدت خطر ) پرداخته و با تعیین هر خطر با هر ضریب احتمالی، راه پیشگیری و کنترل آن را نیز بیان نماید {1} ، {2} HACCP استاندارد مناسبی می باشد که به تعیین خطرات تهدید کننده در یک فرایند پرداخته و آنها را با عنوان CCP یا نقاط کنترل بحرانی بیان می نماید، CCP در هر فرایند به نقاطی اطلاق می گردد که اطمینان از سلامت عملکرد سیستم در این نقاط تحت تاثیر خطری کاهش می یابد، در این نقاط HACCP وارد عمل شده و بدون در نظر گرفتن درجه اهمیت خطر ( شدت خطر ) راهکار خود را ارائه می دهد، لذا حداکثر امنیت سیستم تامین شده و محصول پایانی در نقطه مصرف از درجه اطمینان بالاتری برخوردار است .{4} استقرار HACCP در برنامه سلامت آب هر چند پیچیده می نماید، اما با توجه به گستردگی سیستم تامین آب و ریسک پذیری بالای سیستم، می تواند تامین کننده حداکثر اطمینان مصرف کننده و اپراتور از سیستم باشد . از الزامات استقرار چنین سیستمی، شناخت کامل فرایند، تعیین تمام خطرات و در نهایت ارائه راهکار جهت پیشگیری از بروز خطر شناخته شده است . در این مقاله به نحوه بررسی سیستم و روش های دقیق تعیین خطرات پرداخته و در نهایت روشهای استخراج و به کارگیری راهکارها از منابع موجود بیان می گردد، ضمنا برنامه پیشنهادی تدوین شده جهت استقرار HACCP در سیستم تامین آب از منبع تولید تا نقطه مصرف ارائه خواهد شد .

سلامت آب، HACCP ، کنترل کیفیت، بهداشت