رضوان رحیمی - دکترای ادبیات حماسی، دانشگاه شیراز ، مدرس دانشکده فنی مهندسی شیراز و مرکز آموزش و پژوهش استان فارس

اسطوره از دانش های تعریف شده در قلمرو علوم انسانی است؛ بازگویی اسطوره های پیشین و اشاره ی به آنها در شعر امروز، ساده ترین گونه ی رویکرد اسطوره ای است. شاعر چه از طریق نماد چه از راه تلمیح یا در حال یادآوری اسطوره های کهن است. همچنین بنابر خصلت شعر- که نوعی آفرینش و فراخوان کهن الگوهای اساطیری است- در حال اسطوره سازی است. همانا آفرینش شعر بازگشت به عصر اساطیری و زمان ازلی است و شاعر امکان می یابد که از تجربه ی بنیادین - که سرشت تاریک و مبهم ناخودآگاه ذخیره است – برای شهود و کشف مفاهیم ژرف، از تصاویر اساطیری استفاده کند. گاهی شرایط ذهنی شاعر اقتضا می کند که برای گسترش اندیشه های تازه از اسطوره های مشهور، اسطوره زدایی کند. اخوان ثالث از جمله شاعرانی است که به وسعت اندیشه و ژرف نگری هم به نمونه های ازلی و مشهور توجه داشته و هم برای انتقال احساس، دست به آفرینش اسطوره های- تازه زده است. شرایط ذهنی اخوان به گونه ای است که جز با زبان نماد و اسطوره شرح آن ممکن نیست. پیش زمینه های ذهنی سیاسی و اجتماعی از جمله ضروریات کاربرد زبان شعری در استفاده از نماد و اسطوره است. در این پژوهش به شیوه ی تحلیلی- توصیفی اسطوره های شعر اخوان همراه با شاهد شعری بررسی شده است. سرانجام از مجموع گفتار چنین نتیجه گیری شده که اسطوره سازی از اساسی ترین شگردها برای آفرینش شرایط احساسی شاعر بوده است هم به اسطوره های کهن توجه داشته و هم برای تبیین فضای احساس و ادراکش اسطوره زدایی کرده است.

اسطوره، نماد، کهن الگو، شعر، اخوان ثالث