علی حسن رحمانی - متخصص پزشکی قانونی،استادیار گروه پزشکی قانونی،دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز
مریم موسایی - کارشناس ارشد بیوشیمی عمومی،اداره کل پزشکی قانونی استان خوزستان،سازمان پزشکی قانونی کشور
سید فرزاد حسینی - مدیر کل،اداره کل پزشکی قانونی استان خوزستان،سازمان پزشکی قانونی کشور
مسعود صالح مقدم - بیوشیمی بالینی ،استادیار گروه زیست شناسی دانشگاه پیام نور مشهد

سوء مصرف دارویی به مصرف آگاهانه دارویی جهت مصرف غیر پزشکی ،تغییر خلق وخو، بدنسازی.... اطلاق می شود.کراک ایرانی (خیابانی) یکی از مهمترین داروهای مورد سوء مصرف در کشور می باشد این کراک دارای ترکیبات دارویی ، سنتتیک ،افزودنی های مختلف است که عمدتا دارای ساختار فارماکولوژیک هستند.تعیین نوع و میزان ترکیبات تشکیل دهنده کراک ایرانی و تاثیر آن بر عملکرد افراد،ایجاد زوال عقل و رفتارهای ناهنجار ، میزان ارتکاب به جرم از اهداف این مطالعه است.در مطالعه ای مقطعی 61 نمونه کراک در آزمایشگاه سم شناسی پزشکی قانونی خوزستان آنالیز شدند. نمونه ها با TLC مورد ارزیابی اولیه قرار گرفتند. آزمایش های تاییدی و شناسایی مواد دارویی بصورت کیفی توسط HPLCوGC/MS انجام شد. بررسی آماری داده ها (SPSS (V22 ؛ ((p value<0.05) نشان داد %93/4 نمونه های کراک حاوی مورفین ، % 83/6 دارای کافیین ، نوسکاپین و دکسترو متورفان، %27/9 هرویین و کدئین ،%37/7 شش مونواستیل مرفین ، %34/4 استیل کدویین، %13/1 نارسیین و استامینوفن، %16/4 دیازپام و %9/8 کلرامفنیکل بودند و سایراجزا متیل آمفتامین، دیفن هیدرامین، لیدوکایین، تبایین، آموکسی سیلین، آمی تریپتیلین و نورتریپتیلین بودند.%6/6 نمونه ها ترکیبی از متیل آمفتامین - دیفن هیدرامین و استامینوفن بود ه که نوع خاصی از کراک ایرانیست که بدلیل وجود آمفتامین نقش عمده ای در زوال عقل و ایجاد بیماری روانی شبیه اسکیزوفرنی دارد.کراک ایرانی نه تنها با کراک واقعی (کوکایین) تفاوت دارد بلکه در انواع ، تعداد ومقدار مواد افزودنی دارویی و اپوییدی و رقیق کننده ها متفاوت است . در واقع کراک دارای مقادیر متفاوتی از مواد موءثر بر سیستم اعصاب مرکزی و سایر داروها ومواد با خاصیت فارماکولوژیک و غیر فارماکولوژیک و روان گردان هاست.

سم شناسی قانونی ، روان گردان ، کراک ایرانی ، HPLC ، GC-MS ، زوال عقل