راضیه محمدی - دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق خصوصی ،گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند
مهدی منتظر - استادیار، دکتری تخصصی حقوق خصوصی، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند
مریم افشاری - استادیار، دکتری تخصصی حقوق بین الملل، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند

قراردادهای خدماتی در صنعت نفت و گاز ایران در دو گروه قراردادهای صرفاً خدماتی و قراردادهای خدماتی خطر پذیر(همراه با ریسک) قرار می گیرند. تاکنون قراردادهای خدماتی خطر پذیر به سه طریق اجرایی شده اند. بنظر می رسد با توجه به شرایط اقتصادی، قراردادهای خدماتی منعقد شده در صنعت نفت و گاز ایران بیش تر به طریق خطرپذیری کامل توسط شرکت سرمایه گذار خارجی، متمایل باشد. در این نوع قراردادها، عدم توفیق در عملیات اکتشافی و نیز تمام هزینه های ناشی از عدم توفیق در اکتشاف، استخراج و تولید تجاری به عهده شرکت خارجی است و دولت میزبان هیچ گونه تعهدی در این زمینه برعهده نمی گیرد ولی پیمانکار کلیه ریسک های سرمایه ای برای مراحل اکتشاف و توسعه را می پذیرد. ملاحظات محیط زیستی از موارد مورد لزومی است که پیمانکاران نفتی قبل از شروع پروژه های بالادستی نفتی می بایست مطالعات جامع میدانی انجام دهند و ریسک های احتمالی نسبت به محیط زیست و محیط سبز را شناسایی و ارزیابی کنند، طرح های پیشگیرانه از آلودگی ها و آسیب های زیست محیطی را در پروژه به نحو مطلوب ملاحظه کرده و توافقنامه جامع با سازمان ها و یا مراکز ذیربط به ویژه سازمان محیط زیست اخذ کنند. تأکید قوانین خاص بر رعایت ملزومات زیست محیطی در عملیات نفتی صرفاً به این دلیل است که نفت اولاً یکی از اصلی ترین منایع آلودگی محیط زیست تلقی می شود و ثانیاً مقررات زیست محیطی در حوزه نفت (چه در قوانین و مقررات و چه در اجرا) به خوبی رعایت نشده است.

صنعت نفت و گاز ایران، تعهدات زیست محیطی، عملیات بالادستی، قراردادهای خدماتی، پیمانکاران