ستاره بهاری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران
انسیه قربانی نیا - استادیار گروه معماری، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران

نور یکی از مهم ترین عوامل طبیعی موثر در معماری است. بینایی انسان به نور وابسته است و ادراک ما از اشیا، رنگ ها، فضا و ... به طور مستقیم با نور در ارتباط است. مهم ترین عامل درک ما از محیط اطراف حس بینایی است و سپس به دنبال آن انواع حس ها مطرح می شوند. نور در معماری به عنوان عناصری جدایی ناپذیر در طراحی فضاها بشمار می رود و اولین عامل جهت گیری برای شروع یک طرح است. اگر حس بینایی وجود نداشته باشد هیچ درک و فهمی از محیط اطراف حاصل نمی گردد. در این پژوهش سعی شده است ، با روش توصیفی – تحلیلی به شناخت ادراک حسی و تاثیر آن بر شناخت محیط اطراف در معماری (نمونه موردی بازار سنتی تبریز) پرداخته شود. نتایج پژوهش نشان می دهد نور به عنوان عنصری فعال در بازار تبریز مورد توجه بوده است، با شناخت عناصر نورگیر در معماری سنتی ایران، به استفاده ی به جا و دقیق از این عناصر در بازار تبریز پی برده شد و فهم آن حاصل شد که همواره ادراک حسی از دیرباز مورد توجه خاص معماران بوده است. امید آن است با این پژوهش گامی موثر در جهت شناخت هرچه بهتر ادراکات حسی و مورد تاثیر قرار دادن آن ها در طراحی های معماری امروزه برداشته شود.

اداراک حسی، حضور، نور طبیعی، بازار تبریز، معماری سنتی، ادراک فضا