لاله خوشبخت ایردموسی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری , واحد تهران شرق,دانشگاه آزاد اسلامی , تهران,ایران
انسیه قربانی نیا - استادیار گروه معماری واحد تهران شرق,دانشگاه آزاد اسلامی , تهران,ایران

هندسه یکی از عناصرمهم درمعماری است به خصوص زمانی که معماری مساجد مورد بررسی قرارمیگیرد . از انجا که هندسه و تناسبات بیشترین تاثیر را درایجاد حس مکان مقدس در مساجد دارند, اهمیت زیادی پیدا کرده اند و همواره در تمامی ابعاد طراحی مورد استفاده قرار گرفته است. بررسی هنر اسلامی ,تاثیرپذیری معماران مسلمان را از قرآن و هندسه , نشان می دهد . هدف از این پژوهش بررسی هندسه ی به کار رفته در مساجد ایرانی باتوجه به ایات قرآن است. در قرآن, مفهوم هندسه با کلمه قدر(اندازه) ,در سوره های(طلاق 3),(رعد 26)و (قمر 49,12) بیان شده است. این واژه دو ویژگی اساسی دارد که بنا به آن مناسب ترین گزینه برای تبیین هویت فرمی هنر اسلامی است: اولاً ارتباطی نزدیکی با مفاهیمی چون نور، خلق، حسن و زیبایی دارد و ثانیاً در روایات اسلامی، معادل علومی چون ریاضیات و هندسه است. علاوه بر این تجزیه و تحلیل آیات , اهمیت هندسه در معماری مساجد و بازتاب هندسه در تزیینات مساجد و هندسه ی به کار رفته در 4 نمونه از مساجد شاخص اصفهان به نام های مساجد سید, حکیم, جامع عباسی و جامع عتیق مورد بررسی قرار گرفته شده است. بدین ترتیب نتایج حاصله,اصول کلی حاکم برهندسه آنها,تقارن,تعادل,نظم,سلسله مراتب دسترسی,انعطاف پذیری,تاکید بر داخل و وجود تزیینات در تمامی ارکان مساجد معرفی می کند.

قرآن, قدر, هنر اسلامی, معماری اسلامی, هندسه,مسجد